DSCN6623 (Kopiowanie)

i integrują informacje, a następnie wydają odpowiednie „rozkazy”. Są to: układ nerwPWY- ukląd dokrewny (wewnątrzwydzielniczy) i układ immunologiczny (obronny, ściśle związany z układem krwiotwórczym). Dziś znamy już tak wiele powiązań pomiędzy tymi trzema układami, ż.e możemy mówić o ich wspólnej czynności regulacyjnej. Układ nerwowy reguluje np. czynność mięśni, ruch, ale także wpływa na wydzielanie hormonów oraz na funkcjonowanie układu odpornościowego. W rozdz. 8.6.3. opisałem współdziałanie układu nerwowego i hormonalnego w procesie laktacji i karmienia piersią. Przykładów wzajemnych powiązań między układami nerwowym, dokrewnym i odpornościowym znamy dziś tysiące i niektóre z nich omówione będą w dalszej części tego rozdziału.

Całość współzależności (anatomicznych i czynnościowych) pomiędzy układami: nerwowym, wewnątrzwydzielniczym i immunologicznym określamy mianem sieci neuro-immuno-endokrvnowei.

Ażeby organizm złożony z przynajmniej dwóch komórek mógł przeżyć, musi istnieć system wymiany informacji pomiędzy tymi dwiema komórkami; w ustroju złożonym z bilionów komórek wzajemna współpraca i informowanie się są znacznie bardziej nieodzowne. Najprawdopodobniej już od początku ewolucji wielokomórkowców istniał system przekazywania danych w postaci związków chemicznych - np. produkty wydalane przez jedne komórki stanowiły źródło informacji dla innych. Z czasem system ten uległ ogromnej komplikacji, ale jego zasada pozostała ta sama: nośnikiem informacji miedzy komórkami sa substancje chemiczne.

Komórki wykorzystują różne cechy fizykochemiczne związków: np. ich ładunek elektryczny (jony pierwiastków), budowę przestrzenna (dotyczy to zwłaszcza białek, a decyduje o ogromnej różnorodności przesyłanych sygnałów), rozpuszczalność (w wodzie lub w tłuszczach; substancje rozpuszczalne w tłuszczach łatwiej dyfundują przez błony komórkowe) itp.

Drogi, którymi wędrują substancje będące nośnikami informacji, określamy mianem kanałów informacji. Z fizjologicznego punktu widzenia kanałem informacji jest zarówno połączenie między dwiema komórkami, jak i włókno nerwowe (którym biegnie impuls) czy naczynie krwionośne, rozprowadzające hormony do różnych tkanek.

Najprostszymi kanałami informacji sąpolączenia międzykomórkowe. Najczęściej występują w nich kanały jonowe fkoneksony). przez które przekazywane sąjony (wapnia, rzadziej magnezu, potasu bądź sodu) z jednej komórki do drugiej. Typowym przykładem takiego połączenia są wstawki w mięśniu sercowym (rozdz, 4.4.3.2); przewodzące bodźce połączenia międzykomórkowe coraz częściej nazywane są synapsami jonowymi (bądź elektrycznymi).

Zjawisko przekazywania informacji z jednej komórki do drugiej za pomocą połączeń międzykomórkowych określamy mianem narasekrccji.

Do parasekrecji zaliczymy zatem także przekazywanie bodźców przez tvpowesvnapsv. a więc połączenia wyspecjalizowane w transporcie informacji; połączenia synaptyczne omówione zostały w rozdz. 4.4.

Liczne komórki wydzielają substancje do otoczenia; zjawisko to określamy mianem sekrecji. W zależności od tego, jaki rodzaj komórki wydziela i dokąd trafia wydzielina, sekrccję (por. ryc. 8-57) podzielić możemy na egzokrynię, endokrynię, parakrynię i autokrynię.

A. •gujfcfyfli* ■. parakfynia C. autokrynla D. andołc/yma E. neuroendokrynia F. moandokryma Ryt S-57. kpoaaby wydzielani* pracz komórki (klasyfikacja) (JD).