DSCN6696 (Kopiowanie)

143

i Gtlowiek mogą zawierać ziarna keralohialiny (u zwierząt przeżuwających nabłonek przełyku rogowacieje). Błona śluzowa (łącznotkankowa) oddzielona jest od błony podśluzowej (też łącznotkankowej) cienką warstwą mięśniówki błony śluzowej. W błonie śluzowej w części górnej i dolnej występują gruczoły wpustowe przełyku (bardzo podobne do gruczołów części wpustowej żołądka i też produkując śluz). Natomiast w błonie podśluzowej, na całej długości występują gruczoły właściwe przełyku: są one cewkowo-pęcherzykowe, a ich wydzielina jest śluzowo-surowicza. Błona mięśniowa -zbudowana z mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych - jest dwuwarstwowa: wewnętrzna warstwa jest okrężna, zewnętrzna podłużna. Błona mięśniowa pokryta jest od zewnątrz warstwą tkanki łącznej, zwanaprzydanka.

8,8.6.4. Żołądek (łac.: vęntriculus; gaster)

Połknięty pokarm z przełyku trafia do żołądka. Jest to najszersza część cewy pokarmowej (objętość żołądka u dorosłego człowieka wynosi przeciętnie od 1,0 do 1,5 litra i dzięki elastyczności ścian może się zwiększać nawet czterokrotnie!) i poza funkcją trawienną spełnia rolę przejściowego magazynu pokarmu. Żołądek leży pod przeponą, w tzw. lewym podżebrzu (czyli w okolicy brzucha, leżącej pod lewym lukiem żebrowym), między X kręgiem piersiowym a I kręgiem lędźwiowym. Anatomicznie (tyc. 8-100) możemy w żołądku wyróżnić wpust (miejsce ■ ujścia przełyku do żołądka), ścianę przednią i tylną, połączone dwiema krzywiznami: krzywizną większą i mniejszą, zbiegającymi się przy odźwiemiku (ujściu żołądka do dwunastnicy). Raczej histologicznie (ze względu na budowę komórkową) niż anatomicznie możemy podzielić żołądek na: część wpustową, dno żołądka (nazwa jest myląca, ponieważ jest to najwyższa część narządu), trzon żołądka i część odżwicmikową (ryc. 8-100). Wpust iest miejscem, w którym wielowarstwowy nabłonek płaski przełyku przechodzi w jednowarstwowy nabłonek walcowaty żołądka.

Nabłonek powierzchniowy błony śluzowej żołądka utworzony jest z tzw. komórek śluzowych powierzchniowych (tu muszę zaznaczyć, iż w żołądku występują trzy rodzaje komórek śluzowych: oprócz wspomnianych komórek powierzchniowych są komórki śluzowe szyjkowe - w gruczołach dna i trzonu żołądka - oraz komórki śluzowe gruczołów odżwiemikowych). W okolicy wpustu w błonie śluzowej występują gruczoły wpustowe: są to proste łub rozgałęzione cewki, produkujące śluz. Gruczoły trzonu i dna żołądka (zwane też gruczołami żołądkowymi właściwymi) są proste i zbudowane z szyjki oraz z dna gruczołu: w sumie wyróżniamy w nich sześć rodzajów komórek. Komórki śluzowe szyjki różnią się budową od komórek śluzowych powierzchniowych, choć ich zadaniem jest również wytwarzanie śluzu chroniącego ścianę żołądka przed uszkodzeniem przez enzymy i kwas solny. Komórki główne wytwarzają Pepsynogen, który w obecności kwasu solnego przekształca się w pepsynę - enzym proteolityczny (czyli trawiący białka). Prawdopodobnie wydzielają one również niewielkie ilości reniny i lipazy 'ułądkowej. Komórki okładzinowe wytwarzają roztwór kwasu solnego (ok. 0,16 N) oraz tzw. czynnik •c-wnątrzpochodny, umożliwiający wchłanianie witaminy B„. Produkcja kwasu solnego jest możli-*» dzięki systemowi kanalików w cytoplazmie. Komórki macierzyste występują głównie w szyjce Puczołu i umożliwiają odtwarzanie pozostałych komórek. Komórki dokrewne wydzielają m. in. ga-> Mryaę, seroloninę i homhezyne. Gruczoły odźwiemiłtowesa podobne do gruczołów wpustowych budowane głównie z komórek śluzowych i komórek produkujących gastrynę.