komórkowej o specyficznej budowie i własnościach (zawiera dużo lipidów i jest nieprzepuszczalna dla wody i jonów). Włókna nerwowe posiadające osłonkę mielinową są białe, dwuosłonkowt i nazywamy je rdzennymi, ponieważ osłonka mielinową (rdzenna) znajduje się pod osłonką Sekwaną i uważana była niegdyś za rdzeń włókna nerwowego.
W pniu nerwowym poszczególne włókna połączone są tkanką łączną (tzw. śródnerwiem) w większe pęczki, które z kolei pokrywa grubsza warstwa tkanki łącznej (onerwie). Z kolei pęczki tc tworzą pień nerwowy, otoczony nanerwiem. Włókna nerwowe możemy usystematyzować w zależności od ich: 1. średnicy przekroju (cienkie, średnie i grube), 2. liczby osłonek (jednoosłonkowe bądź dwuosłonkowe) oraz 3. prędkości przewodzenia. Zastosowanie wszystkich trzech kryteriów pozwoliło na podział włókien nerwowych na trzy grupy: A, B i C oraz na podgrupy, co ilustruje tabela 8-VIII. Poza tym włókna możemy podzielić na dośrodkowe (aferentne)—przewodzące bodźce z obwodu do ośrodków nerwowych- i odśrodkowe (eferentne). które prowadzą impulsy z ośrodków na obwód.
Tabela 8-VIII. Klasyfikacja włókien nerwowych w zależności od budowy i czynności.
Grupa |
A |
B |
C | ||||
Podgrupa |
a |
P |
y |
5 |
C.s. |
C.d.r. | |
Średnica (pm) |
12-20 |
5-12 |
3-6 |
2-5 |
3 |
0,3-1,3 |
0,4-12 |
Osłonka mielinową |
+ |
+ |
+ |
+ |
+ |
. - | |
Prędkość przewodzenia (m/s) |
70-120 |
30-70 |
15-30 |
12-30 |
3-15 |
0.5-2.5 |
05-20 |
Okres refrakcji (ms) |
0,4-1.0 |
1.2 |
2 |
2 |
Włókna nerwowe grupy A sa dwuosłonkowe (zmielinizowane), dużej średnicy, przewodzą bodźce szybko i należą do układu somatycznego. Włókna grupy B także mają osłonkę mielinową, lecz należą do układu nerwowego autonomicznego; są to włókna przywspółczulne oraz włókna współczuło: przedzwojowe. Na ich zakończeniach wydzielana jest acetylocholina (włókna cholinergiczne). Włókna grupy C nie posiadają osłonki mielinowej; należą tu włókna nerwowe współczulne (Cs) zazwojowe (adrcneigiczne - na ich zakończeniach wydziela się noradrenalina) oraz włókna aferentne (C Ar.) przewodzące m. in. protopatyczne czucie bólu (porównaj rozdz. 8.7.1.1.).
8.8.1.1. Powstawanie i przewodzenie impulsów w nerwie
Do najważniejszych cech komórek nerwowych należą pobudliwość i zdolność dn bodźców. Zdolność ta związana jest z budową i czynnością błon wypustek nerwowych. Jak pamiętany z rozdz. 4.2.3., we wnętrzu każdej komórki zwierzęcej jest stosunkowo dużo jonów potasu, magnezu i fosforanów, natomiast bardzo mało jonów sodu i chlorków. Jony sodowe pozostają na zewnątrz komórek, w płynach tkankowych. W ten sposób na zewnątrz komórki gromadzą się dodatnie jony sodu (którego w organizmie zwierzęcym jest znacznie więcej niż potasu i magnezu razem wzięty ch I i powstaje ładunek dodatni (ryc. 8-61 a). Jeżeli za pomocą mikroelektrody i woltomierza zmierzymy potencjał we wnętrzu neuronu i na zewnątrz, to okaże się, że ładunek we wnętrzu neuronu (takjal i w innych komórkach) jest ujemny i wynosi około -70 mV w porównaniu z powierzchnią komórki, fe różnica potencjału nazywana jest potencjałem spoczynkowym. Ponieważ po obu stronach błony neuronu występują różne ładunki, potencjał spoczynkowy można określić jako polaryzscjf (dwu biegunowość) neuronu.
Podrażnienie komórki nerwowej powoduje otwarcie kanałów sodowych w błonie neuronu i jony sodu wnikają do wnętrza. Następuje depolaryzacja błony, tzn. wyrównanie ładunków elektrycznych (*’ obu jej stronach (ryc. 8-6 Ib). Ponieważ wc wnętrzu komórki obecne są dodatnie jony potasu, otwarć*: kanałów Kodowych rnoże spowodować przejściowe powstanie potencjału doduuticgo we wnętrzu W*S bjper polaryzację Jony potasu szybko zostają usunięte poza komórkę i potencjały po obu siron*''
/W
a
Do pojedyncze' ijpssrek innych n pojedyncze pobudzi pajda czynnośt Strolować żninie jwsodo ramom ffiegawiśkohag pobudź **»iefebodźo
na?
isy
gl