Gdy nas/ protest został /.Ignorowany, /wołałem konferencję praMiwą. ki-, f niej obecnych około tuzina korespondentów brytyjskie h i amerykańskie h. R/> sjanin i Francuz. Wiedziałem jakie będą konsekwencje wtajemniczenia prasy zarfo. dniej w te sprawy, ale nie miałem innego wyjścia. Wyszczególniłem na tej konf>-r< n cji Uość protestów wysłanych do Głównej Komisji Wyborczej 1 metody, jakich używano, aby uniknąć przedsięwzięcia odpowiedniej akcji.
„Protest nasz skierowano do prezydium Rady Narodowej", powiedziałem repor terom. „Polskie Stronnictwo Ludowe nie ma w niej swojej reprezentacji, mimo że było to zastrzeżone umową w Moskwie, na podstawie której powołano obecny rząd. Nie byliśmy w stanie bronić naszej pozycji. Nie możemy ogłosić w naszej prasie prawdziwych wyników referendum, i dlatego ten wywiad z prasą zagraniczną jest naszym jedynym nieskrępowanym środkiem informowania opinii publicznej".
Wręczyłem korespondentom zagranicznym szczegółowe dane odnośnie konfiskat, gróźb i terroru; listę około tysiąca członków PSL, których uwięziono tuż przed referendum; listę popełnionych morderstw; przykłady naruszenia tąjności wyborów; przykłady wyrywania kartek do głosowania z rąk tych. którzy w odpowiedzi na pierwsze pytanie zamierzali głosować „nie”; nielegalnego głosowania niezareje-strowanych wyborców czy obcokrajowców; zamykania lokali wyborczych, gdy stawało się jasne, że głosy będą rzucane przeciw rządowi i wiele innych nadużyć. Stenogram przebiegu konferencji prasowej wykazuje następujące pytania i moje na nie odpowiedzi:
Pytanie: Czy Polskie Stronnictwo Ludowe usiłowało ogłosić rezultaty?
Odpowiedź: Tak, ale były one natychmiast ocenzurowane.
Pytanie: Czy zrobiono wysiłek, aby opublikować wasze protesty?
Odpowiedź: Tak, ale i to ocenzurowano.
Pytanie: Jakie są plany waszej partii w związku z nadchodzącymi wyborami?
Odpowiedź: Niech mi wolno będzie powiedzieć, że zaraz po referendum otrzymaliśmy tysiące listów wyrażających żal i oburzenie z powodu popełnionych oszustw. Była wielka ilość głosujących, bo ludność chciała wyrazić swoją wolę w sposób legalny. Pytąją nas teraz, czy w związku z tym. co się stało w czasie referendum będziemy w stanie zapewnić uczciwe wybory. Jest dużo takich, którzy mówią, że bez zapewnienia im uczciwych wyborów nie będą głosowali. A jeżeli wybory mają być uczciwe, to każda Komisja musi się składać z przedstawicieli wszystkich partii. Muszą też być znalezione środki prawne na zabezpieczenie wszystkich przed terrorem. Ludzie uzbrojeni muszą być usunięci z punktów wyborczych. Polskie Stronnictwo Ludowe musi uzyskać gwarancje, że będzie miało swobodę działania, a szczególnie w odniesieniu do zebrań, cenzury, przydziału papieru, zwiększenia nakładu czasopism i dostępu do radia. Muszę dodać, że wiele listów, które otrzymaliśmy po referendum, domagało się od nas, abyśmy postarali się o zapewnienie mocarstw Wielkiej Trójki, że wybory odbędą się zgodnie z linią wytyczoną w Jałcie.
Pytanie: To o czym pan mówi, czy jest to program Polskiego Stronnictwa Ludowego, czy wola narodu?
Odpowiedź: Jest to głos zwykłych ludzi, płynący z ich serc. Posłowie PSL przedstawią propozycje odnośnie legalnego zabezpieczenia przed nadużyciami popełnionymi w czasie referendum. Chcemy uniknąć powtórzenia fałszu i zakłamania. Pytanie: Ilu członków komisji było z Polskiego Stronnictwa Ludowego? Odpowiedź: Na terenie krąju działało około czternaście tysięcy komisji Było w nich około siedemdziesiąt tysięcy członków. Mieliśmy przyrzeczony udział w wy-