DSCN8206 Kopia

Biebrza - bobrów

Taki układ mutalistyczny pomiędzy bobrami, owadami i obuwikiem pospolitym zauważył pracownik BbPN dr Cezary Werpachowski.

,Dużo danych wskazuje na to, że bez obecności bobra największa w kraju biebrzańska populacja obuwików - jednych z najpiękniejszych w Europie storczykowatych mogłaby zaginąć! Jak to jest możliwe i co za tym stoi? Zanim odpowiemy na to pytanie i rozwiejemy wątpliwości, przypomnijmy przynajmniej kilka znanych i udokumentowanych oddziaływań między organizmami. Większość z nich oparta jest na prostych zależnościach, np. typu drapieżnik- ofiara lub producent (rośliny zielone) - roślinożerna. Przykładem tej ostatniej może być Chociażby związek motyla niepylaka mnemozyny (Parnasius mnemosyne), którego gąsienice są typowymi stenofagami, czyli żerują wyłącznie na jednym lub góra dwóch gatunkach kokoryczy (Corydalis). Jeżeli zniszczymy siedliska, na których rośnie kokorycz, czyli żyzne lasy grądowe -zniszczymy roślinę i tym samym populację motyla.

Jakiego rodzaju zależność łączy bobra z obuwikiem? Jest onaPtrochę bardziej skomplikowana niż ta ostatnio opisana. A więc zacznijmytjod bobra. Jednym z podstawowych składników diety bobrów są pędy kilku gatunków wierzb. Wśród nich, jednym z najczęściej spotykanych i zjadanych przez bobra jest wierzba wiciowa - witwa (Salix mminalis). Wynika to z tej prostej przyczyny, że gatunek ten pominuje w nadrzecznych, biebrzańskich zaroślach. Tak na marginesie wierzba wiciowa - jej szybko rosnące odmiany - jest tak zwaną wierzbą energetyczną. Jednymi z nielicznych owadów zapylających pułapkowe kwiaty obuwika są małe pszczoły - pszczelinki z rodzaju Andrena. Otóż pszczefinki z chwilą kiedy się przebudzą wczesną wiosną potrzebują pokarmu - znajdują go w dużej ilości w postaci pyłku ^nektaru na rozkwitających pędach wierzb. I tu już w zasadzie można by ten przydługi wywód zamknąć. Czyli podsumowując: bobry odżywiają się wierzbami, na nich z kolei żerują pszczelinki, które zapylają obuwiki. jmniszczenie któregoś z tych pośrednich elementów może poważnie zaszkodzić obuwikom. Całe szczęście, że obuwiki najefektywniej Rozmnażają się na drodze rozrostu wegetatywnego. Tylko kilka procent z nich powstaje z nasion. Tak, więc miejmy nadzieję, że jeszcze długo będziemy się cieszyć widokiem kwitnących obuwików, brzęczących mszczelinek. szumiących wierzb i biebrzańskich bobrów.

Z tych oto powodów wynika, że to właśnie bóbr powinien bmherbowym zwierzęciem Biebrzańskiego Parku Narodowego. Niestety Wieloletnie starania o ochronę Bagien Biebrzańskich, rozpoczęte w 1968 przez prof. Adama Pałczyńskiego publikacją w jednym z zeszytów mhrońmy Przyrodę Ojczystą zakończyły się utworzeniem parku Wąrodowego dopiero w roku 1993.

Dlatego bóbr został symbolem Wigierskiego Parku Narodowego, utworzonego w 1989 roku. Aby podkreślić rangę tego zwierzęcia dla biebrzańskiej przyrody postanowiliśmy, że kolejny rok 2009, 17-ty rok naszej działalności, będziemy obchodzili pod hasłem „Roku Bobra”. W tym celu przygotowaliśmy cykl zajęć edukacyjnych, wydawnictwa, a na przełomie roku 2009 i 2010 służby terenowe wykonają inwentaryzacje Nie ma u nas lam ni kóbrstanowisk bobrów, wszak nie wiemy ile rodzin bobrowych żyje obecnie w Parku. Nasz „Rok Bobra” nawiązuje również do tegorocznych obchodów XXX lecia Wigierskiego Parku Narodowego, któremu z tej okazji życzymy dalszych sukcesów w ochronie przyrody i działaniach edukacyjnych. Do życzeń dołączamy wiersz Mieczysława Kotiuka.

„O bobrze nad Biebrzą".

Nie ma u nas lam ni kóbr,

O jedzenie miś nie żebrze,

Ale za to chyłkiem bóbr,

Zaźeremia naszą Biebrzę.

Stercza w krąg bobrowe rzeźby,

Różne są przysmaki bobrze:

Tnie osiki, brzozy, wierzby.

Ludzie mówią: - Oj, niedobrze!

Krzyczą: - Nie rusz naszych dóbr!

Kiedy go przy dybią w szkodzie.

Ale takie krzyki bóbr

Ma głęboko bardzo... w wodzie.

Literaura

Goźdzlewski '„j., Historia bobra europejskiego od pradziejów: ochrona bobra po II wojnie światowej, stan obecny populacji. Wszechnica Biebrzańska, Zeszyt I, str. 65-66. Biebrzański Park Narodowy 2006.

Mały Rocznik Statystyczny Polski GUS, Warszawa 1978,1997,2008 Gloger Z., Dolinami rzek. 1903, Repritnt

13