DSCN8215 Kopia

Stan i ochrona populacji bobra europejskiego w Polsce

Migrując Kanałem Woźnawiejskim, rzeką Jagrznią i Ełk, zasiedliły I Pojezierze Ełckie, a rzeką Pisą weszły na Wielkie Jeziora Mazurskie. Od I strony południowej rzeką Sidrą zasiedlają tereny rolnicze Wzgórz I Sokolskich, a poprzez Brzozówkę i Czarną północno-zachodnią część I Puszczy Knyszyńskiej. Narwią migrowały w kierunku Mazowsza. Mroźną I zimą 2002/2003 roku możliwa była dokładna lokalizacja stanowisk I bobrowych na obszarze Biebrzańskiego Parku i 'Narodowego. I Zinwentaryzowano wówczas 134 rodziny, a ich stan określono na 500 I osobników (Goździewski 2004).

W 1955 roku Rosjanie wsiedlili 40 bobrów w zlewnię Pregoły i 30 na I rzekę Szeszupę. Z zainicjowanych reintrodukcją populacji już od 1962 I roku obserwowano stały napływ bobrów Kanałem Mazurskim, rzeką I Świną, Węgorapą i Szeszupą na przygraniczne tereny Mazur j I Suwalszczyzny. W 1976 roku pojawiły się też na północy Warmii w I okolicy Bartoszyc, rzece Łynie.

W 1974 roku rozpoczęto reintrodukcję bobrów w Wielkopolsce, a w I Katedrze Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu podjęto badania pod I kierunkiem prof. Ryszarda Graczyka w zakresie funkcjonowania populacji bobrów w tych zmiennych warunkach środowiskowych ^regionu. Wielkopolskie lasy utraciły swój pierwotny charakter poprzez Rekultywacje I i melioracje, zniknęły z otwartego krajobrazu rolniczego zadrzewienia, I bagna i mokradła. W przeciwieństwie do „Programu aktywnej ochrony I bobra w Polsce” reintrodukowane w Wielkopolsce bobry nie były objęte szczególną ochroną. Nie powołano w tym celu ^rezerwatów, nie wprowadzano zakazów i ograniczeń w dostępie do terenu. Nie wykonywano też żadnych zabiegów mogących poprawić ich warunki siedliskowe. Nie byli zatrudnieni strażnicy bobrownicy. W latach 1974-1982 wsiedlono w dorzecze Warty 24 rodziny. Pierwszych 29 bobrów I pochodziło z hodowli wolierowej Stacji Badawczej PAN w Popielnie, 5 I bobrów zakupiono z Farmy Zwierząt Futerkowych w Wiartlu na Mazurach,

16 bobrów odłowionych zostało w Puszczy Augustowskiej. Bobry zasiedliły Wartę od Koła do Kostrzynia. Na ponad 400-kilometrowym odcinku rzeki w 1982 roku zlokalizowano 59 stanowisk rodzinnych i 11 miejsc, gdzie bobry przebywały pojedynczo, a populacja liczyła 220*280 osobników (Graczyk i in. 1985). Przez kolejne lata, |lieprzerwanie do 2004 roku, zespół naukowy Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Poznaniu prowadził wsiedlenia bobrów w innych rejonach Polski Zachodniej. W wyniku reintrodukcji i naturalnych migracji bobrów Odrą i Wartą populacja zachodnia zasiedla całą Wielkopolskę z Ziemią Lubuską oraz Bory Dolnośląskie. Ich liczebność sięga ok. 7 tysięcy osobników i jest drugą co do wielkości populacją w kraju. (ryc. 2)

Pierwsze bobry, które pojawiły się na Mazowszu, pochodzą z reintrodukcji. W 1980 roku na Kanale Łasica w Kampinoskim Parku Narodowym wsiediono 7 bobrów i 27 bobrów na starorzeczu Pilicy -Majdan, rzece Rawce i Wildze. W tym samym czasie bobry migrują w kierunku Mazowsza od wschodu Bugiem z Polesia Lubelskiego i rzeką Wieprz, od północy rzeką Omulew i Narew. Obecnie występują na całym Mazowszu, a Wisła stanowi główną oś migracji bobrów w obie strony: północ - południe. Liczebność szacowana jest na ok. 3,5 tys. osobników. Populacja mazowiecka związana przestrzennie i poprzez układ hydrograficzny wchodzi w zasięg populacji północno-wschodniej Polski (ryc. 2).

Bóbr europejski jest chroniony prawem międzynarodowym na podstawie konwencji berneńskiej o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk przyjętej w dniu 19 września 1979 roku (załącznik Iflj, a także Dyrektywy Rady Wspólnoty Europejskiej Nr 92/43/EWG z 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej flory i fauny zwaną Dyrektywą siedliskową (załącznik II, IV).

W kraju objęty jest ochroną częściową z mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody i rozporządzenia Ministra Środowiska z 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko Występujących Zwierząt objętych ochroną (załącznik nr 2).

Część stanowisk, a w szczególności ich pierwsze lokalizacje na terenie kraju objęto ochroną w 8 rezerwatach (tab. 1) faunistycznych o łącznej powierzchni 5157,34 ha:

Rezerwat „Bobruczek” utworzony został w 1959 roku jako jeden z pierwszych rezerwatów faunistycznych w Polsce. Obejmuje niewielkie polodowcowe jezioro Bobruczek stanowiące własność prywatną. W 1975 roku bobry opuściły to stanowisko i przeniosły się na sąsiednie jezioro Boksze.

Rezerwat „Ostoja bobrów Marycha” utworzony został w 1960 roku i obejmował dolinę rzeki Marycha z przyległym łegiem i borem mieszanym. Początkowo na ponad dwukiłometrowym odcinku rzeki najprawdopodobniej przebywały dwie bardzo silne i aktywne rodziny bobrowe. Świadczy o tym duża ilość kanałów, zapadających się nor i pozostałości tam w korycie rzeki. Wiosną 2009 roku na całym odcinku rzeki w rezerwacie przebywał tylko jeden dorosły osobnik. Jesienią tego samego roku do rezerwatu wsiediono jedną parę dorosłych bobrów z trzema młodymi, które zostały odłowione w okolicy Łap.

31