DSCN8216 Kopia

Stan i ochrona populacji bobra europejskiego w Polsce

Rezerwat „Ostoja bobrów Bartosze” utworzony został w 1964 roku na terenie lasów państwowych o powierzchni 190,17 ha k. Ełku. Ochroną objęto jedno z pierwszych stanowisk bobrów na tym terenie w pobliżu jeziora Szark. Od 2003 roku bobry w rezerwacie nie przebywają.

Rezerwat „Ostoja bobrów na rzece Pasłęce” utworzony został w 1970 roku po jego powiększeniu w 1989 roku - 4249,20 ha i obejmuje niemal całą rzekę Pasłękę od jej źródeł do Braniewa oraz częściowo jej dopływy: rzeki Giłwa, Morąg, Drwęca Warmińska, Wałsza i jeziora Pierzchalskie, Sarąg, Łęguty, Isąg. Dobrze zachowany naturalny charakter Pasłęki z bogatą roślinnością wodną i nadrzeczną stwarzają bardzo korzystne warunki środowiskowe bobrom. O bobrach wspominano już od 1926 roku. Podawano wówczas, że nad Pasłęką żyją bobry kanadyjskie, które uwolniły się z hodowli parkowej grafa zu Dohna, ale nie przetrwały długo, tylko do 1930 roku. Podczas II wojny światowej na Pasłękę wsiedlono bobry europejskie podgatunku Castor fiber vistulanus, odłowione z populacji niemeńskiej pochodzących z okupowanych wówczas przez Niemców terenów wschodnich. W sporządzonym meldunku z 1 sierpnia 1945 roku leśniczy Michał Ślązak znad Pasłęki podaje: „Spostrzegłem ślady istnienia bobra i zaintrygowany, bo żeremi nie było, wezwałem jednego z robotników leśnych za pomocą wywiadu z nim ustaliłem, że bobry istotnie znajdują się na tym terenie i to od szeregu lat”... i dalej: „spuszczone drzewa (osika, brzoza) jak również pnie innych świadczą o istnieniu bobra nad rzeką Gilbing w oddziale 222 aż do oddziału 246...”. Z przeprowadzonej inwentaryzacji w dniu 14 listopada 1946 roku nad rzeką Pasłeką w Nadleśnictwie Kudypy i Żelazowice stwierdzono obecność 28 bobrów, w 1972 roku ich stan szacowano na 90 osobników, a w 1998 roku w rezerwacie żyło ich ok. 160.

Rezerwat „Bobry w Uhercach” został utworzony w 1994 roku. Obejmuje część doliny rzeki Olszanka z wyrobiskiem żwirowym o powierzchni 27,12 ha. Przebywająca na terenie rezerwatu rodzina bobrów pochodzi z reintrodukcji. Część bobrów z tej rodziny, migrując w kierunku Orelca, zajmowała nowe terytoria.

Rezerwat „Nietupa” utworzony został w 1996 roku. Obejmuje on dolinę rzeki Nietupa będącej dopływem Świsłoczy wpadającej do Niemna. Bobry pochodzące z populacji niemeńskiej pojawiły się na rzece w 1971 roku w okolicy wsi Ciurracze (Kurzawa J. i in. 2008). Rzeka Nietupa naturalnie ukształtowana, mająca swoje źródła w Puszczy Knyszyńskiej, jest ważnym szlakiem migracji bobrów z terenów przygranicznych. Zasiedlają one rzekę na całej długości i często zmieniają swoją lokalizację.

Rezerwat „Mójki” utworzony został w 1997 roku i należy do ostatnich tego typu rezerwatów faunistycznych obejmujących ochronę bobrów i ich środowisko. Obejmuje dolinę potoku Piątkówka przepływającego przez dobrze zachowane lasy jodłowe. Bobry pochodzą z reintrodukcji dokonanej w 1988 roku, gdzie wsiedlono 8 osobników w trzech miejscach na potoku. Na terenie rezerwatu w wyniku działalności bobrów powstało niewielkie jeziorko z podtopionym brzegiem. Bobry chronione są też w wielu innych rezerwatach, o ile występują jako ważny składnik całego chronionego ekosystemu jak rezerwat „Siedmiu Wysp", „Kałeckie Błota" i Bajory w zlewni jeziora Oświó. W obszarze tych trzech rezerwatów zlokalizowano aż 97 stanowisk bobra przy bardzo wysokim zagęszczeniu populacji sięgającej 120 stanowisk/100 km* (Melłin i in. 2005).

Nazwa rezerwatu I	Rok | utwórz. |	Pow. w 1 ha |	. - . . . -- ———i Lokalizacja
„Ostoja bobrów I Stary Folwark"	1959 r. 1	120,00 1 c 1 j	bszar ujścia rzeki Czarnej Hańczy do cziora Wigry; gmina i powiat Suwałki, woj. podlaskie - obecnie Wigierski Park Narodowy
„Bobruczek” I	1961 r. 1	uo 1	jezioro Bobruczek- własność prywatna, gmina Puńsk; powiat Sejny; woj. podlaskie
„Ostoja bobrów I Zakąty"	1962 r. 1	7,00 i	jezioro Wigry; gmina i powiat Suwałki, woj. podlaskie - obecnie Wigierski Park Narodowy
„Ostoja Bobrów Bartosze”	1964 r.	190,17 1	Nadleśnictwo Ełk; powiat Ełk; woj. warmińsko-mazurskie
„Ochrona Bobrów na rzece Pasłęce”	I 1970 r.	1 4249,20	1 Nadleśnictwo- Kudypy, Zaporowo, Orneta, Młynary, Jagicłck, Nowe Ramuki, I Stare Jabłonki, Dobrocin; powiat-(Jls/tyn, 1 Ostróda, Lidzbark, Elbląg, Braniewo; | woj. warmińsko-mazurskie.
„Bobry w Uhercach”	1 1994 r.	1 27,12	1 Nadleśnictwo Bircza , gmina Olszanica; 1 powiat Leski; woj. podkarpackie
„Nietupa”	1 19% r.	1 273,73	1 gmina Krynki; powiat Sokółka; woj. 1 podlaskie
„Mójka”	1 1997 r.	1 288,80	| Nadleśnictwo Strzyżów, Leśnictwo 1 Kąkolówka; gmina Błażowa, powiat J Rzeszów; woj. podkarpaccki

Tabela 1 Rezerwaty przyrody obejmujące ochroną bobra europejskiego

33