DSCN4742

Wstęp

W kulturze średniowiecznej spotykamy jednak również niezależne od Deesis przejawy popularności Trina Sanctitas. stąd rozłączne potraktowanie obu idei w niniejszej pracy.

W rekonstrukcji kulturowego kontekstu narodzin i rozwoju idei Trina Sanctitas i Deesis szczególny nacisk winien być położony na jego aspekt świętojański²⁶. Tb św. Jan Chrzciciel jest bowiem dla dzisiejszej świadomości, zwłaszcza w kręgu zachodniej formacji religijnej, personą w grupie Trina Sanctitas najmniej „aksjomatyczną”, a co za tym idzie, najbardziej charakterystyczną i wymagającą wszechstronnego oświetlenia. W sposób naturalny zatem postać Pańskiego Poprzednika stanie się pierwszoplanową postacią studium o idei wstawiennictwa Deesis w kulturze średniowiecza.

Dopisek do II wydania

Trudno w dzisiejszych czasach o większą satysfakcję dla autora książki naukowej, tzw. „wąskospecjalistycznej”, a do tego noszącej niezrozumiały, obco brzmiący tytuł, aniżeli telefon od wydawcy z propozycją jej wznowienia - i to ze względów „edukacyjnych**. Okazuje się bowiem, że w ciągu kilku lat, jakie upłynęły od pierwszego wydania Deesis. praca ta zyskała, przynajmniej na niektórych kierunkach uniwersyteckich studiów humanistycznych, status „lektury zalecanej*.

Dzisiaj zapewne napisałbym tę książkę nieco inaczej, w oparciu o bogatsze źródła patrystyczne, hymnograficzae, ikonograficzne i literackie. Ale przecież i tak nie zmieniłoby to zasadniczego jej zamysłu, jakim była próba rekonstrukcji średniowiecznej, zupełnie niemal zapomnianej w naszych czasach idei wspólnego, maryjno-świętojańskiego wstawiennic-

²⁸ Określenia „świętojański* używam w szerokim tnaracemi jak© ^wią tany ze św. Janem Chrzcicielem", .tyczący jego osoby" Pof J Kartowtoa, A. Kryński, W. Niedżwiedski, Słownik jftyka polskiego. i. 6, Warszawa ISIS. z 786.