DSCN9066

II. Źródła.

UJ. Pod*t*w > Mnjfhatjl

Bi/ę źródłową audtum stanowią naczynia z. gluty i ich fragmenty odkryte w średaumrcziiych nimnłwicwiidi num lokacyjnego Pominięte natomiast zostały inne in tob> gliniane, jak np elementy budowhnc. podttmfa do roaa, czy związane z piecami pokrywy. Nie zostały również uwzględnione • nieliczne zresztą - ułamki naczyń średniowiecznych, które znaleziono na złożu wtórnym, w warstwach nowożytnych.

Analizie poddano łącznic 20130 fragmentów naczyń wydobytych w latach 1986-1992 w trakcie badań wykopaliskowych prowadzonych w różnych partiach lokacyjnego Kołobrzegu. Zbiór ten, cechujący się dużym zróżnicowaniem technologiczno-typologicznym i funkcjonalni m. został podzielony na gatunki ceramiki. Są one odpowiednikami powszechnie używanych w europejskiej archeologii średniowiecza angielskich określeń mirr, bądź niemieckich Warenart (Erdmann i in. 1984, s. 417 n.), definiowanych na podstawie cech technologiczno-formalnych. Gatunek ceramiki wydzielany jest, co istotne, za pomocą zespołu kryteriów takich jak: surowiec, domieszka, wypal, barwa, obróbka powierzchni, szkliwo, zdobnictwo itp. (Lfidtke 1985, s. 21). W następstwie tak poprowadzonego podziału, w zbiorze ceramiki znalezionej w Kołobrzegu wydzielono kilkanaście gatunków ceramiki, które połączyć można w kilka większych grup (por. tabela 1, a także ryc. 3).

Słów kilka należy poświęcić nazewnictwu, ponieważ szereg z wyróżniony ch gatunków nie było dotąd znanych z innych stanowisk Polski. Znakomita ich większość występuje natomiast na obszarze północno-zachodniej Europy. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, powstało tam szereg propozycji klasyfikowania ceramiki średniowiecznej, które w głównej mierze różni jedynie stosowana terminologia (zob. np. Selling 1955;Madsen 1987; Molaug 1987). Najpełniejszą z nich była próba podjęta przez badaczy niemieckich (Erdmann i in. 1984), uzupełniona następnie o korelację z innymi terminologiami (Liidtke 1985, s. 20-21). Przyczyną dokonania tego zabiegu była chęć ujednolicenia nazewnictwa dla znalezisk północnoeuropejskich. W efekcie powstała spójna klasyfikacja, w której świadomie zrezygnowano z opisowych, w pełni logicznych, lecz niewygodnych niekiedy w użyciu nazw gatunków, na korzyść stosowanych powszechnie, usankcjonowanych tradycją, co zapobiega istniejącej przez pewien okres groźbie nieporozumień terminologicznych.

W przyjętej dla niniejszej pracy terminologii podjęto próbę wprowadzenia polskiego nazewnictwa, w taki jednak sposób, aby pozostało one jednoznaczne z nazwami używanymi w innych krajach Europy. I tak, z oczywistych względów pozostawiono nazwy funkcjonujące od dawna i zakorzenione w polskim piśmiennictwie, jak np. ceramika siwa, kamionka siegburska itp. Problemu nie stwarzają również stosowane powszechnie - bez względu na język - nazwy o charakterze eponimicznym, np. ceramika Paffrath. Zgodnie z tendencjami dostrzegalnymi w najnowszych publikacjach, użyte one zostały w stosunku do zdefiniowanego gatunku ceramiki, produkowanego niekiedy w różnych ośrodkach, a nie do ogółu naczyń wykonywanych w danej miejscowości, a różniących się gatunkowo. Trzecią wreszcie kategorią nazw są określenia opisowe, dla któiych należało stworzyć polskie odpowiedniki. Mam tu na