DSCN4356

oenernted by ABC Amłwr UT Convert«r, http://www.prociMwtext.com/abclH.htmf

najstarszych i mnących najwyższą pozycję w hierarchii stada samców nigdy nie poniżyła się do wykonywania tak trywialnej czynności i wolała zjadać pataty z piaskiem, niemniej dobry pomysł pozostaje dobrym pomysłem i trudno uwierzyć, by w przypadku języka, jeśli tylko pojawiła się gdzieś idea używania słów na oznaczenie przedmiotów i pojęć ogólnych, nie upowszechniła się ona w miarę szybko w całej społeczności.

Pomimo to przejście od kultury nie posługującej się językiem do wykorzystującej język w znanej nam postaci stanowiło radykalny przełom o charakterze poznawczym i praktycznym. Prawdopodobnie rozwój składni stanowił odrębny proces, który dokonał się jakiś czas później i był nieuchronną konsekwencją praktyki łączenia słów z przedmiotami.

Bezpośrednie przekształcenie wydawanych przez ludzi nieartykułowanych dźwięków w znaną nam postać języka zbudowanego ze zdań wydaje się mało realne; przypuszczalnie proces ten dokonywał się stopniowo, tak jak dziecko rozwija sprawność językową. Mamy więc do czynienia najpierw z bardzo szybkim nabywaniem słownictwa, podczas gdy znajomość składni (i mówienie pełnymi zdaniami) pojawia się dopiero w wieku powyżej dwóch lat

Narodziny języka były niewątpliwie procesem niezwykle złożonym - tak bardzo, że wydaje się nam możliwy do urzeczywistnienia tylko dlatego, źe wiemy iż faktycznie nastąpił. Oczywiście, od tego czasu języki ogromnie się zmieniły. W miarę jak upowszechniały się w coraz szerszych kręgach rodzaju ludzkiego, stawały się coraz bardziej złożone i zróżnicowane. Niemniej fakt, źe ich zasadnicza struktura jest wspólna, niezależnie od tego, w jakiej kulturze żyją posługujące się nimi osoby, świadczy o tym, że musiało wcześniej istnieć u wszystkich ludzi podtoźe powstania i rozwoju języka, na długo zanim się pojawił. Wciąż jednak pozostaje jeszcze jeden element do wyjaśnienia. Aby mówić, musimy mieć nie tylko odpowiednio ukształtowany mózg, ale i aparat głosowy wykonujący polecenia wysyłane z mózgu. A aparat głosowy u innych naczelnych nie potrafi pełnić tego typu funkcji.

W rzeczywistości tylko człowiek jest fizycznie zdolny do wydajania dźwięków, które są podstawą artykułowanej mowy (choć niektóre ptaki potrafią naśladować głos ludzki).

Jednak wszystko ma swoją cenę. Zasadniczymi elementami aparatu głosowego człowieka są: krtań, narząd w obrębie szyi, w którym znajdują się struny głosowe; gardło, przewód ponad krtanią który rozszerzając się, przechodzi w jamę ustną i nosową oraz język ze wspomagającymi go narządami. Dźwięki wytwarzane są zasadniczo przez struny grosowe, a następnie podlegają modulacji w gardle i połączonych z nim wyższych odcinkach drogi oddechowej.

Ssaki, łącznie z małpami człekokształtnymi i ludzkimi noworodkami, mają krtań w górnej części szyi, wskutek czego gardło jest bardzo krótkie, co znacznie ogranicza możliwość modulacji wydawanych dźwięków. U dorosłych ludzi krtań położona jest natomiast znacznie niżej, dzięki czemu słup powietrza w gardle ponad nią się wydłuża, co stwarza warunki do efektywnej modulacji. Ceną o jakiej wspomniałem, jest to, że uMad narządów umożliwiający człowiekowi wydawanie wielu różnorodnych dźwięków nie pozwala na jednoczesne oddychanie i przełykanie pokarmu, stwarzając groźbę śmiertelnego zadławienia się.

Można by przypuszczać, źe z takim układem aparatu głosowego wiąże się jakaś znacząca korzyść ewolucyjna da człowieka. Na pewno jednak nie jest nią zdolność do posługiwania się mową artykułowaną. VMemy to, ponieważ sklepienie aparatu głosowego jest zarazem podstawą czaszki Odnajdując zatem ten jej fragment w szczątkach kopalnych, mażemy zrekonstruować w najogólniejszych zarysach kształt aparatu głosowego danego osobnika. Uttad nisko położonej krtani i wysokiego gardła zaznacza się jako charakterystyczne wygięcie kości podstawy czaszki. Pierwsze przypadki takiego wygięcia odkryto u żyjącego prawie 2 min lat temuHomo ergaster, a na podstawie badania znalezionej w Etiopii czaszki Homo heidelbergenm stwierdzono, źe przybrało ono praktycznie współczesny kształt mniej więcej 600 tys. lat temu. Człowiek dysponował zatem aparatem głosowym nadającym się do artykulacji mowy ponad pół miliona lat wcześniej zanim, jak wynika z innych badań, nasi przodkowie zaczęli posługiwać się językiem.

Jest więc oczywiste, źe aparat głoscwy człowieka dorosłego nie mógł być od początku