DSC
68 (17)

72    2. Kalcyferole — witaminy D

kalcydiolu. Jest rzeczą ciekawą, że 24-nor-kaJcydioI może przejawiać ność antywitaminy D.

Fluoropochodna la-kalcydiolu podstawiona w pozycji C-25, która może ulegać hydroksylacji w tej pozycji, wykazuje pewną szczątkową (ok jJ* aktywność kalcytriolu. Z obserwacji tej wynika, że pochodna witaminy ry z grupą hydroksylową w pozycji la może być w pewnym zakresie aktyw¹ nawet bez grupy hydroksylowej w pozycji C-25.

W podsumowaniu można określić, jakie elementy struktury muszą poj tać w pierwotnym stanie dla zachowania pełnej aktywności biologią witaminy D:

—    cis konfiguracja pierścienia A;

—    długość łańcucha bocznego, gdyż zarówno jego skrócenie, jak i _w dłużenie powoduje obniżenie aktywności.

Ustalono też, że grupa hydroksylowa w pozycji C-3/J nie ma takiego znaczenia dla biologicznej aktywności jak grupy hydroksylowe w pozycji CM lub C-25.

Jest rzeczą interesującą, że w przypadku witamin D, nie znaleziono w przyrodzie, ani też nie otrzymano metodami syntezy chemicznej typowych antywitamin.

wm

3 | Tokoferole — witaminy E

3.1. Rys historyczny

W roku 1922 H. Evans i K. Bishop podjęli badania nad wpływem diety na proces jajeczkowania i rozmnażania zwierząt. Dzięki zastosowaniu specjalnych, sztucznie skomponowanych diet ustalono, że zwierzęta doświadczalne żywione pełnowartościową karmą, zawierającą dostateczne ilości białka, tłuszczów i węglowodanów oraz substancji mineralnych i znanych podówczas witamin (A, B, C i D), mimo zewnętrznych oznak dobrego stanu zdrowia, nie mogły mieć potomstwa. Nawet wzbogacenie karmy w witaminy A, B i D nic zapewniało przywrócenia normalnych funkcji rozrodczych, co szczególnie uwidaczniało się w doświadczeniach na szczurach. Okazało się, że dodatek do karmy całych ziarn pszenicy, a szczególnie zarodków z tych ziara, miało zbawienny wpływ na przebieg ciąży i normalne jej zakończenie. Opierając się oa wynikach tych i innych doświadczeń Evans wysunął hipotezę o istnieniu innej, nowej witaminy, która nieco później została oznaczona kolejną literą alfabetu i nazwana witaminą E. Jest to więc czynnik niezbędny do normalnej reprodukcji, chroniący zarówno samców, jak i samice przed bezpłodnością i zaburzeniami procesu rozmnażania. Najbardziej dogłębnie i wszechstronnie zbadano objawy awitaminozy E u szczurów. U ludzi nie stwierdzono tego rodzaju objawów, a zatem można uważać, że typowa awitaminoza E wśród ludzi nie występuje. Z racji swoich funkcji dotyczących procesu rozmnażania witamina została nazwana tokoferolem od greckich słów: tokos — potomstwo i phero - rodzę, niosę.

3.2. Budowa i nazewnictwo

Wszystkie znane substancje o aktywności witaminy E mają bardzo zbliżoną strukturę. Są one zbudowane z układu pierścieniowego będącego 6-chromano-lem (6-hydroksychroman) i łańcucha bocznego zawierającego 16 atomów węgla. Wyróżnić można co najmniej 8 związków wykazujących aktywność witaminy E, spośród których cztery mają nasycony łańcuch boczny, a w pozostałych czterech w łańcuchu bocznym znajdują się trzy wiązania podwójne. Tak