«» Esej, c którego zaczerpnąłem ten fragment, był po raz pierwszy opublikowany w 1949 i został następnie przedrukowany w C. Lśvi-Straussa Structural Anihrcrpctlogy w New York 1963, cytat polski wg. C. Lćvi--Strauss: Antropologia strukturalna, W-wa, 1970, s. 72.
** A. Schlitz: TTie Stranger: An Essay in Social F*sychologym „American Journal of Sociology”, V 1944, ss. 499-507.
*• Fakt, że Simmlowi jako cudzoziemcowi musiała odpowiadać rola outsidera ma wymowę symboliczną. Jak pokazał bowiem Lewis Coser (Georg Simmel, wyd. cyt., ss. 29—39), na styl prac socjologicznych Simmla w istotny sposób wpłynęła jego rola, fakt, że był to „The Stran-per m the Academy”.
*“ G. Simmel: Socjologia, Warszawa 1975, s. 508.
“■Tamże, s. 507.
“ Wiele spośród tych prac wychodzi eocplicite od Simm-lowskiego wyobrażenia roli i funkcji cudzoziemca. Z ogromnej i szybko wzrastającej liczby publikacji zdających sprawę z badań terenowych cytuję jedynie kilka, takich, które w rozmaity sposób próbują ująć rolę outsidera jako obserwatora i interpretatora. Wcześniej „wartością obcości” zajmowali się O. A. Oeser (The Va-lue of Team. Work and. Functional Penetration as Afe-thods in Social Investigation -w The Study of Society pod red. F. O. Bartletta, M. Ginsberga, E. J. Lindgrena i R. H. Thoulessa, London 1939), S. F. Nadel (The Inter-«neto Technigue in Social Anthropólogy w The Study of Society, wyd. cyt.), R. K_ Merton (Selected Problem* of Field Work in the Planned Community, „American
Sociological Review” VI 1947, ss. 304-312) i B. D. Paul
(imkmeto Technigues and Field Relationships w Anthro-pdloyy Today pod red. A. L. Kroebera, Chicago 1953). Jeśli chodzi o zdatność obcych do roli obserwatorów zob. zwłaszcza wyróżniającą się wyobraźnią analizę D. Nasha CTke EtHmologist om Stranger: En Essay in the Sociology
Członkowie grupy i outsiderzy
of Knourtedge, „Southwestera Journal of Anthropoło-gy” 1963, ss. 149—167) i szereg prac szczegółowych ba* dających, w jaki sposób pleć u kobiet antropologów wpływa na ich dostąp do danych (P. Golde, | S tłu
Field, Chicago 1970). Pokrewnymi problemami dotyczącymi ról outsiderów i uczestników w procesie rozumienia kompleksu biurokracji państwowej zajmują się R.K. Merton (Role of the Inttllectual in Public Burta uc-racy, „Social Forces”, V 1945) dający krótką, ogólną interpretacją i CK Frankel (High on Foggy Bottonu Outsider’* Inside Vieto of the Gooemmtnt, New York 1969) w sposób wszechstronny i szczegółowy. u Tocqueville także przyjmował, że „okropne uciemiąże-nie” sprawiało, iż czarni niewolnicy stawali slą „wolni od pragnień", i że „pogrążeni w tej otchłani zła zaledwie odczuwali oni lat&lnoóć swej sytuacji" i zdawali sią wierzyć, że „nawet siła myśli... (jest) bezużytecznym podarkiem Opatrzności". Podobnych spostrzeżeń dotyczących dehumanizujących skutków uciemiężenia dokonywano wówczas niejednokrotnie. O tym samym fragmencie 01iver Cromwell Cox powiedział, że spostrzeżenia Toe-queville’a „nie w pełni sią zdezaktualizowały" (Carte, Class and Race, New York 1948, s. 369 i in.).
M G. Myrdal z pomocą R. Steinera i A. Rose’a: An American Dilemma: The Negro Problem and Modem De-mocTacy, New York-London 1944, ss. XVIII—XIX. w J. S. Redding: Review, „New Republic" 20 III 1944, ss. 384—386.
*• R. S. Lynd: Prison for Our Genius, „Saturday Review", 22IV1944, ss. 5-7,27.
«F. Tannenbaum: An American Dilemma, „Palitical Science Quarterly”, IX 1944, ss. 321-340.
M O. Cox: Caste, Class and Race, wyd. cyt 59 por. H. A. Zuckerman i R. K. Merton: Age, Agmg and — Age Structure w Agmg and Society wyd. cyt. t. III.
463