DSC
57 (14)

ZIM

Jozef Grabsk:

14. Hieronymus Cock Luxuria, ryc. wg P. Bruegla St.

Na tryptyku Hieronima Boscha Ogród Rozkoszy⁵¹ po^zamknięciu skrzydeł ukazuje -się na npmnym tle wielka, przezroczy^ sta^kula. w której widać świat stworzony przez Bogą^W lewym górnym narożniku lewego skrzydła widnieje malutka figurka Bo-ga Ojca Stwórcy ⁵². który jednak nie jest ukazany jako władca świata przez siebie stworzonego. Przeciwnie. Wydaje się, że Bosch, igrając z dawną, utartą tradycją ukazującą Stwórcg_^jku-

⁶¹ H. Bosch Ogród Rozkoszy, ok. 1500. Prado, Madryt. Stan badań i interpretacja zob.: P. Reutersward Hieronymus Bosch. Uppsala 1970, 1 49 1 81.

⁵² A. Spychalska-Boczkowska Materiały do ikonografii tryptyku Ogrodu Rozkoszy Ziemskich Hierommusa Boscha. „Studia Muzealne” 1966, z. 5) na marginesie swych rozważań o astralnej symbolice tryptyku stwierdza bez szerszego uzasadnienia, iż postać Boga Ojca dominuje nad światem.

15. Hieronymus Cock Zstąpienie Chrystusa do Otchłani, ryc. wg P. Brue-

gla St.

Ig w rękach, przedstawił tu Boga Ojra- który nic nie chce mieć wspńlnpgp ze gtwngmnym przez siebie światem, z całym jego raesznością. widocznymi po otwarciu skrzyń eŁ-tryptyku. Stwórca jakby sie odizolował od swego dzieła³³, chcąc w ten sposób potępić grzeszną miłość ludzką przedstawioną na awersach tryptyku, tę miłość, przy której człowiek zapomina o stokroć piękniejszej, czystszej i wzniosłej miłości ku Bogu. Bosch, tworzący na pograniczu epok, ale nieco na uboczu żywo rozwijającego się nurtu sztuki renesansowej, jest tutaj wyrazicielem tvch obiegowych pojęć o miłości, popartych autorytetem Kościoła, któ= re inaczej traktowała mvśl i sztuka renę??^yr^^nyrh mjr) w paryskim obrazie Tycjana.

³³ Reutersward. op. cit., s. 58.