DSC
54 (15)

264 Józef Grabski

264 Józef Grabski

9. Antonio Pisanello, medal dla Ini-go d^fAvalos, ok. 1450, rewers

przykładśia celief rzymski przedstawiający Parki³⁷ (il. 6). Kula

od-starożytności symbolem władzy dażacei dn u ni-

kach. zwłaszcza na monetach lub kameach, i z czasem stała się symbolem suwerenności i pełnej .władzy³⁸.

Średniowiecze, przejąwszy wiele z antycznej symboliki kuli, przetworzyło ją i wzbogaciło (il. 7, 8). Chrześcijaństwo rozumier jąc kulę jako symbol sdadzy dodało krzy* jako znak uniwersalizmu rniigii rhr-ześcijańskięj; tak uzupełniona występuje kula w przedstawieniach Boga Ojca Stwnrzyęjęią, święta i Chry.stusa-Qd-kupiciela świata: symbolizuje—także-Kościół—powszechny ³⁹, Kula z krzyżem w średniowieczu stała się również .symbnlepi władzy ziemskiej¹, bowiem król był uważąny.-.za namiestnik^ Chrystusa

na siemi------Vieariu&-Dei *°. Zeświecczenie znaczeń tego symbolu

doprowadziło do pojmowania jabłka władzy jako symbolu wła-

⁹⁷ G. Bandmann Melancholie und Musik. Ktiln 1960, il. 32.

¹¹ Schramm, op. cii., s. 12, il. 7 a-m, tabl. 3.

¹⁹ W. Molsdorf Christliche Symbolik der Mittelalterlichen Kunst. Leipzig 1926. s. 2 n., s. 104 - 106, nr 2, 4; 782; — Schramm, op. cit., s. 63, 71.

¹⁰ P. Skubiszewski W służbie cesarza, w służbie króla. Temat władzy w sztuce ottońslciej. W: Funkcja dzieła sztuki. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Szczecin, listopad 1970. Warszawa 1972, s. 17 n.

10. Tycjan Salvator Mundi, ok. 1555 - 1560; Leningrad, Ermitaż

11. Cesare da Sesto Salvator Mundi, po 1510; Warszawa. Muzeum Narodowe