DSC
60 (18)

276 Józef Grabski

CONCEPTIOSEVPVTRE

faHic

18. Putrefactio, ryc. z Ro-sarium    Philosophorum,

wyd. Frankfurt 1556

runku. Wielce natomiast prawdopodobna i psychologicznie uzasadniona jest hipoteza, że śmierć żony wywołała-w -myślach malarza szereg-skojarzeń-o niebezpieczeństwach mogących przerwać i,unicestwić największą nawet i najczystszą miłość. Wydaje się, że właśnie bezradność człowieka wobec nieubłaganego losu starał się wyrazić artysta nadając mężczyźnie wyraz melancholii^ nej zadumy. Własnym wiec przeżyciom i refleksjom dal wyraz

Kula występuje jednak również jako symbol całości i doskonałości. By związek między przedstawionymi postaciami mógł być tak idealny, jak .doskonała jest okrągłość trzymanej przez kobietę kuli, powinny go-cechować cnotyuKł dawna głoszone przez, teologów- Wiara Nadzieja i Miłośę. Amorek, symbolizujący łość, trzyma w reku wiązke_strzał-^_T symbol-jedności i zgody ¹, ^{2 3}

CONlVNCTIO SlV£

Cmtuu

19. Coniunctio, ryc. z Ro-sarium    Philosophorum,

wyd. Frankfurt 1556

a także cnoty małżeńskiej ^g4. Jest także symbolem stałości ®L E2T" sonifikacja Wiary^w, pojmowanej tu jako Wierność Małżeńska⁶⁷ odbija sie w zbroi mężczyzny, wnika far jakby w niego. Z tyłu — personifikacją Nadziei⁶⁸ wznoszącej kosz kwiatów lma== ^{4 1}

1

Np. na florenckim medalu wykonanym dla Mario Poliziano przedstawiono postać opartą na wiązce strzał, opatrzoną podpisem „Costatia³ (sic); por.: G. F. Hill A corpus of Italiom medals of the Renaissance before Celiini. London 1930, pl. 165.

⁸⁸ Ripa (op. cit., s. 149), s.v. Fe de cattolica: _____donna vestita di biondo

che tenga la destra mano sopra il petto...”

⁸⁷    Panofsky, Studies.~_t s. 160.

⁸⁸    Ripa (op. cit, s. 469 - 472), s.v. Speranza: ..... giovanetta mani giunte verso il cielo e gl'occhi alzati....”

2

** Amor ze strzałami jest symbolem miłości, gdyż miłość powstaje nagle i czasem rani równie boleśnie jak wypuszczona strzała (wg de Ter-varent, op. cit, s. 186).

3

Wiązka strzał lub rózg jako symbol zgody por.: de Tervarent, op. ÓŁ, s.v. Fleches en jaisceaux. — Także u Cesarego Ripy (Iconologia. Roma 1603, s. 81) s.v. Concordia czytamy: _lyMsi rappresenta eon un fascio di

4

verghe delle ąuali ciascuna per se stessa e debile ma tutte insieme sono forti e dure...” i dalej: ,,—fascio di frezze legato al modo detto signinca la multitudine aegl* animi uniti insieme col vincoło aella sincerita che difficilmente si possono spezzare...”.

⁸⁴ Panofsky (Studies..., s. 161) podaje przykład malowideł Paolo Ve-ronese z Maser, gdzie „Virtu congiugale" symbolizowana jest przez wiązkę strzał.