DSC75

Obraz sprzed podania kontrastu

Obraz po podaniu kontrastu

Wyraźnie widoczne wyłącznie zakontrastowane naczynia krwionośne

I Ryc. 5.3. Schemat powstawania obrazu w cyfrowej angiografii subtrakcyjnej. Od obrazu sumacyjnego kości i zakontrastowanych naczyń krwionośnych odejmowany jest obraz kości i w efekcie otrzymuje się wyraźny obraz naczyn krwionośnych na tle delikatnie widocznego zarysu kości.

Przeciwwskazaniem do badania sialograficznego jest ropny stan zapalny. Badań nie powinno się wykonywać u pacjentek ciężarnych, jeżeli ich przeprowadzenie można przełożyć na okres po rozwiązaniu ciąży. Ograniczeniem możliwości wykonania badania są objawy uboczne podania jodowego środka kontrastującego.

Angiografia

Pierwszym etapem badania angiograficznego jest prze-zskórne nakłucie naczynia krwionośnego, takiego jak tętnica udowa, rzadziej pachowa. Naczynie to stanowi dostęp dla cewników różnego kształtu i długości w zależności od potrzeb badania. Przez cewniki podaje się jodowy środek kontrastujący, a jego przechodzenie przez naczynia krwionośne obrazuje się przy użyciu cyfrowej angiografii subtrakcyjnej (digital subtraction angiography - DSA). Są to systemy cyfrowe pozwalające na ukazanie wyłącznie zakontrastowanych naczyń krwionośnych, bez nakładania się cieni innych struktur, dzięki czemu uzyskane obrazy są bardzo wyraźne (ryc. 5.3). Po podaniu środka cieniującego rejestruje się jego przepływ przez duże naczynia tętnicze i ich rozgałęzienia (faza tętnicza), następnie ocenia narządy zaopatrywane przez badaną tętnicę (faza miąższowa) i w końcu obrazuje się odpływ cieniującej krwi do naczyń żylnych (ryc. 5.4). Po zakończeniu badania należy założyć opatrunek uciskowy w miejscu dostępu do naczynia krwionośnego.

W diagnostyce części twarzowej czaszki najczęściej stosuje się badanie angiograficzne tętnicy szyjnej zewnętrznej. Wskazania do wykonywania badań angiograficznych również uległy redukcji wraz z wprowadzeniem badań angiografii TK, ale znajdują one zastosowanie m.in. w diagnostyce zmian naczyniowych oraz guzów bogato unaczynionych, jak

naczyniakowłókniak młodzieńczy (ryc. 5.4). Także angiografia stanowi wstęp i kontrolę do procedur zabiegowych, takich jak wewnątrznaczyniowa plastyka balonowa zwężenia z ewentualnym następowym sten-towaniem poszerzonego naczynia krwionośnego lub embolizacją (czasowe lub stałe zamknięcie światła naczynia) (patrz rozdz. 42).

Nie ma przeciwwskazań bezwzględnych do wykonywania badań angiograficznych, zwłaszcza w przypadkach zagrożenia życia. Do przeciwwskazań względnych zalicza się zaburzenia krzepliwości krwi (konieczne wykonanie badań laboratoryjnych układu krzepnięcia krwi przed angiografią), ciężki stan ogólny pacjenta, brak współpracy ze strony pacjenta (małe dzieci, osoby w podeszłym wieku). Ponadto ograniczeniem badania są omówione powyżej przeciwwskazania do stosowania jodowych środków cieniujących.

Do wad badania angiograficznego należy relatywnie wysokie narażenie na promieniowanie jonizujące (nawet zbliżone do dawki efektywnej otrzymywanej przez pacjenta podczas 500 zdjęć rtg klatki piersiowej) oraz możliwość wystąpienia powikłań związanych z nakłuciem naczynia tętniczego i cewnikowaniem (najczęściej krwiaki w miejscu wkłucia, rzadziej zmiany zakrzepowe, przetoki, rozwarstwienie ściany naczynia krwionośnego).

Artrografia ssż

Badanie polega na iniekcji około 2 ml jodowego środka kontrastowego do jamy stawowej, w razie potrzeby uzupełnionego o dodatkowe porcje. W stawie skronio-wo-żuchwowym kontrast podaje się do jednej (z reguły dolnej-) szpary stawowej lub do obydwu jam stawowych. Na tle zakontrastowanej jamy stawowej krążek stawowy daje obraz ubytku wypełnienia (w postaci miejscowego przejaśnienia w cieniującej jamie stawowej)