DSC06

Zrodlo

promieniowania

I Ryc. 10.2. Schemat mikrotomografu

5-aminolewulinowego. Przydatność tego typu obrazowania jest badana w odniesieniu do różnych patologii, a dotychczas wykazano między innymi, że zmiany przednowotworowe i nowotworowe nie wykazują fluorescencji w przeciwieństwie do zdrowej błony śluzowej.

Mikrotomografia (X-roy microtomography - XMT)

Jest to zminiaturyzowana forma konwencjonalnej osiowej tomografii komputerowej opracowana przez Elliota i Dovera w 1982 roku jako technika badania małych próbek przy dużej rozdzielczości, rzędu kilku mikrometrów. Jako niedestrukcyjna metoda otrzymywania trójwymiarowego obrazu z czasem znalazła zastosowanie także w stomatologii.

Opracowano kilka generacji skanerów mikrotomo-graficznych, z których najnowsze, trzeciej generacji cechuje zdecydowanie wyższa jakość akwizycji i analizy obrazu radiologicznego. Typowe skanery trzeciej generacji, składają się z kilku podstawowych części: źródła promieniowania rentgenowskiego z mikroogniskiem, obracającej się podstawki utrzymującej badaną próbkę oraz dwuwymiarowych cyfrowych detektorów promieniowania rentgenowskiego o charakterze urządzeń CCD (charge-coupled device) (ryc. 10.2). Projekcje rentgenowskie wykonywane są pod wieloma kątami (360°), a następnie zarejestrowane przez detektor CCD informacje o osłabieniu promieniowania rentgenowskiego są przesyłane do komputera, w którym następuje ich analiza oraz zobrazowanie trójwymiarowej budowy zęba.

Skuteczność techniki mikrotomografii w badaniach in vitro jest dobrze udokumentowana. Zdjęcia obrazują jakościowe rozróżnienie pomiędzy szkliwem, zębiną i kostniwem widoczne na przekroju o grubości ok. 15-40 pm. Są to przekroje o kilkakrotnie mniejszej grubości niż uzyskiwane w obrazowaniu wolume-trycznym. Taka rozdzielczość (woksel o boku długości ok. 40 pm) jest wystarczająca w wielu badaniach po-zaustrojowych, w których obecnie wykorzystywane są techniki mikroskopii świetlnej i radioskopii oraz analiza obrazu.

W wielu badaniach wykazano skuteczność mikrotomografii w wykrywaniu zmian próchnicowych in vitro, jak też w precyzyjnym obrazowaniu układu kanałów korzeniowych. Możliwe jest ukazanie struktury wewnętrznej zębów w formie przekrojów lub odwzorowanie ich powierzchni niezależnie od ich ustawienia, co umożliwia dokonanie morfologicznej charakterystyki kanału zębowego, w tym złożoności systemu kanałów tuż przy otworze wierzchołkowym (delta korzeniowa). Technika mikrotomografii znajduje również istotne zastosowanie w nauczaniu - w badaniach i ocenie w studenckich pracowniach fantomowych. Dzięki analizie mikrotomograficznej student bezpośrednio poznaje zależność pomiędzy własnym sposobem pracy a np. uzyskanym efektem opracowania ubytku. Mikrotomografia znalazła również zastosowanie w ocenie sił działających na obciążone implanty ortodontyczne,