DSC95 (5)

Dramat feiieśtinśówy: Anglia

dobieństwa tematów i postaci; pewne zbliżenie w nastroju do sztuk 1 Beaumonta i Fletchera; większe podobieństwo atmosfery do sceny hiszpańskiej aniżeli we wszelkich innych sztukach. Nie potrafimy natomiast^ ustalić z całą pewnością związków między dziełem Szekspira a twórczoftjjjjH jego towarzyszy. Jeszcze większe wątpliwości nastręcza analiza powodónS które skłoniły go do zmiany stylu. •

W Cymbelinie atmosfera Króla Lira staje się tragikomiczna. Znowu jesteśmy w Anglii czasów rzymskich i oto przed naszymi oczami pojawiJS się obnażona zbrodnia. Bohaterka, pewna siebie i równie czuła jak Kor-delia, jest ośrodkiem akcji. Ale na tym podobieństwa się kończą. Gdy w Królu Lirze burza namiętności wznosi się tak wysoko, że pochłania ł wszystkie postacie, w Cymbelinie groźne chmury nagle zostają rozproszone i promienie słońca oświetlają ziemię. Cymbelin przypomina nam 1 Lira, Opowieść zimowa przywodzi na myśl Otella. Namiętności Leontesa dorównują niemal uczuciom Maura, ale i tu znowu pojawia się słońcęHfi i rozprasza mroki Spotwarzona małżonka zostaje skazana na śmierć, j|cz żyje nadal, by po siedemnastu latach z uśmiechem przebaczenia pobłogosławić skruszonego małżonka. Tak jakby czterdziestoletnia Desdemona powitała dojrzałą miłością Otella z srebrnymi pasmami we włosach. Obie te sztuki rozpościerają się na rozległych tłach czasu i przestrzeni, natomiast w trzeciej sztuce tego cyklu, w Burzy, mamy dramat tak ściśle prze- • strzegąjący trzech jedności, że najsurowszy klasyk nie mógłby zgłosić żadnych pretensji Już ten fakt wyróżnia Burzą, a różnicę zwiększa jej główny temat. O ile tamte sztuki przypominają tragedie, ta ostatnia przypomina wczesne komedie. Jedynym krewnym Prospera w całej twórczości Szekspira jest Oberon, Ariela —- Robin Dobry-druh. Przypuszczalnie wszystkie* ,* te trzy dramaty zostały napisane w tym skmym nastroju, a jednak, być może, wyrządzamy im krzywdę analizując je, pospołu, jak gdyby wszyst-fl kie były wyrazem identycznego nastawienia. Dzieli je subtelna różnica: Cymbelin i Opowieść zimowa są kreacjami dramaturga tragicznego, który■ ma zamiar zmniejszyć napięcie swych namiętności, w Burzy natomiast I mamy dramat napisany przez komediopisarza, którego obraz życja został i pogłębiony, wzbogacony i stał się bardziej poważny. Jesteśmy w pełni I usprawiedliwieni interpretując sztukę o Prosperze jako świadome po-1 żegnanie ze'sceną.

SZTUKI HISTORYCZNE

Od Burzy, zamykającej twórczość Szekspira, musimy teraz cofnąć »f do samych początków jego artystycznego terminowania. Eksperymentując w dziedzinie komedii potrafił równocześnie pióro swe zatrudnić pisanieta;