DSC40

50    2. Rozwój fizjografii urbanistycznej

50    2. Rozwój fizjografii urbanistycznej

1

W

I

B dostępność wody pitnej i na potrzeby komunalne i przemysłowe, a także zabezpieczenie jej w odpowiedniej ilości,

i- występowanie lub dostarczanie odpowiedniej ilości i jakości żywności,

—    występowanie surowców, przede wszystkim ich rodzaj, dostępność, jakość, zasoby i odnawialność,

-    możliwości odnowy sił fizycznych i psychicznych w naturalnym środowisku, zapewniającym atrakcyjny i łatwo dostępny odpoczynek,

g wyznaczenie bezpiecznych miejsc do ewakuacji przed klęskami żywiołowymi z uwzględnieniem rodzaju i dynamiki procesów.

Nie bez znaczenia pozostaje także otoczenie przyrodnicze, stan harmonii lub destrukcji oraz estetyka, a także stan geokompleksów antropogenicznych. Wymienione czynniki wpływają na zdrowie człowieka, a jego stan jest wyznacznikiem jakości życia.

G. Hassę (1978) zauważa, że ocenę jakości życia umożliwia przyjęcie koncepcji potencjału środowiska przyrodniczego, początkowo utożsamianego ze zdolnością środowiska do zaspokajania potrzeb społeczeństwa. Zasada harmonijnego połączenia społecznej i ekonomicznej sfery życia ze sferą przyrodniczą wymaga rozróżnienia dwóch podstawo-

R wych rodzajów potencjałów środowiska przyrodniczego: potencjału samoregulacyjno-od-pomościowego oraz zasobowo-użytkowego.

Zasoby środowiska w istotny sposób wpływają na ograniczenie jego destrukcji. Po-jjP tencjał samoregulacyjno-odpomościowy według Przewoźniaka (1991) to zdolność do Hkprzeciwdziałania zmianom struktury materialnej i charakteru funkcjonowania, spowodo-I wanych bodźcami przyrodniczymi i antropogenicznymi, natomiast potencjał zasobowo--użytkowy środowiska przyrodniczego to zdolność do zaspokajania energetyczno-mater-ialnych potrzeb człowieka.

Przy określaniu potencjału zasobowo-użytkowego należy rozpatrywać te zasoby i walory, których wykorzystywanie nie doprowadzi do szybkiego przekroczenia zdolności środowiska do neutralizacji zmian antropogenicznych. Zasada ta stanowi podstawę harmonizowania społecznej i ekonomicznej sfery życia ze sferą przyrodniczą.

Na potencjał zasobowo-użytkowy środowiska przyrodniczego składają się potencjały częściowe: produktywności biologicznej, wodny, surowcowy, atmosferyczny, trans-urbanizacyjny, rekreacyjno-balneologiczny.

Potencjał produktywności biologicznej to zdolność środowiska przyrodniczego do produkowania biomasy i regenerowania warunków odpowiednich do stałego powtarzania tego procesu. Obejmuje on potencjał agroekologiczny i leśny.

Potencjał wodny jest taką transformacją i stanem wody w środowisku, które zaspokajają potrzeby roślin, zasilają wody powierzchniowe, podziemne i mogą być sozerpy-walne przez człowieka.

Potencja! surowcowy określa naturalne zasoby, zdolność do przekształcania i akumulacji różnych form materii dostępnych do pozyskania.

Potencjał atmosferyczny to korzystne naturalne warunki klimatyczne i odpowiedni >kłąd powietrza w warunkach antropopresji, które umożliwią) t| rozwój fizyczny i psy* cłuc/zty człowieka oraz jego działalność społeczno-gospodarczą. Do potencjału zalicza uf obszary otwarte, korzystne dla zabudowy miasta, a także tereny zielone i rekreacyjne.