DSC23

34    2. Rozwój fizjografii urbanistycznej

gólnych dzielnic miejskich i warunków życia ich mieszkańców, wymagało już w tym czasie ustawowej interwencji państwa. Znalazła ona wyraz w prawie budowlanym uchwalonym w 1928 r. Prawo to uczyniło plan ogólny zabudowy podstawową formą regulowania spraw zagospodarowania miast. Plan miał za zadanie godzić interesy własności prywatnej i publicznej w miastach. Interesowi publicznemu przypisywano znaczenie ponadklasowe. Prawo budowlane z 1928 r. przewidywało początkowo sporządzanie dwóch rodzajów planów zabudowy:

, - planów szczegółowych, dla pojedynczych miast i osiedli;

— planów ogólnych, wspólnych planów dla kilku stosunkowo blisko położonych jednostek.

Plan ogólny dotyczył obszaru całego miasta lub osiedla, bądź też kilku miast łącznie, natomiast plan szczegółowy sporządzany był wyłącznie dla części miasta lub osiedla na podstawie już uprawomocnionego planu ogólnego. Opracowywanie planów ogólnych obowiązywało jedynie w przypadku miast i osiedli mających charakter użyteczności publicznej, a więc pełniących funkcje administracyjne, wypoczynkowe, uzdrowiskowe itp. Dla pozostałych miast i osiedli oraz zespołów osadniczych, a także regionów wykonywano je w wyjątkowych przypadkach, np. do realizacji zadań priorytetowych, uwarunkowanych planami rządowymi natury gospodarczej, społecznej lub politycznej.

Plany zabudowy ograniczały się tylko do obszaru miast i osiedli, rzadko wykraczając poza ich granice. Każdy plan stanowił więc swoistą „enklawę”, ponieważ nie nawiązywał do otoczenia.

Znaczenie wprowadzenia planów zabudowy miast i osiedli polegało na tym, że w formie prawnej znalazły zabezpieczenie przynajmniej niektóre interesy społeczne; na ogół te, które nie były w ostrej sprzeczności z interesem prywatnym. Przejawiało się to np. w większej niż dotychczas dbałości o wygląd i estetykę miasta, o funkcjonalność zabudowy wprowadzaną przez jej rozluźnienie, a także wydzielanie tzw. terenów otwartych i rekreacyjnych oraz pasów zieleni z przeznaczeniem dla ogółu mieszkańców.

Ogólny plan zabudowy, w świetle prawa budowlanego, dobrze spełniał swe zadania. Ograniczenia w stosowaniu prawa budowlanego wynikały głównie z prywatnej własności gruntów na terenach miast oraz sprzecznych interesów poszczególnych grup ludności. W latach 1930-1933 powstawały przy urzędach wojewódzkich placówki zajmujące, się planowaniem regionalnym, podejmujące pierwsze prace dotyczące zagospodarowania regionów³. W wyniku nowelizacji prawa budowlanego w 1936 r. powstał trzeci rodzaj planów i plany regionalne (Leszczycki 1938). Występowały one pod postacią planów ogólnych sporządzanych dla całych regionów.

Rj 2.3. Karta Ateńska

W 19331 odbył się w Atenach kongres architektów i urbanistów, na którym Międzynarodowy Komitet Nowoczesnej Architektury uchwalił Kartę Ateńską. W myśl przyjętych

hwito je w ostu przygotowania pianów: w 1930 r. | planu regionalnego Wania wy, w 1931 r. planu loda. w 19321 planu Wytacza Monklego. a w 1933 r. planu Zagłębia Ońrniato- Hunk-regu