DSC�79 (2)

7

snym. Fotografia należy do tej klasy przedmiotów składających się z kilku warstw, gdzie nie można oddzielić od siebie dwu bez ich zniszczenia: to szyba i pejzaż, a także, czemu nie: Dobro i Zło, pożądanie i jego przedmiot. Można te podwójności zauważyć, ale nie da się ich przeniknąć (nie wiedziałem jeszcze, że z tego właśnie uporu przedmiotu odniesienia, aby wciąż trwać na tym samym miejscu, miała się wyłonić poszukiwana przeze mnie istota Fotografii).

Ta właśnie nieuchronność (nie ma zdjęcia bez czegoś lub kogoś) wciąga Fotografię w ogromny nieład przedmiotów — wszystkich Cdvino przedmiotów świata: dlaczegóż wybrać (fotografować) taki przedmiot, taką chwilę raczej, niż inną? Fotografia nie daje się ująć w system, ponieważ nie ma żadnego powodu, by zaznaczyć taką, a nie inną z jej cech. Chciałaby może stać się równie okazała, pewna i szlachetna jak znak, co pozwoliłoby jej dostąpić godności języka. Ale aby zaistniał znak, musi istnieć wyróżnik oznaczający. Bez zasady wyróżnika zdjęcia są znakami, które

k

nie przystają dobrze, kwaśnieją jak mleko. Niezależnie od tego, co ukazuje zdjęcie, i jak to czyni, jest ono zawsze niewidoczne: to nie zdjęcie widzimy.

Krótko mówiąc, przedmiot odniesienia ściśle tu przylega. I ta szczególna przyległość sprawia, że jedynie z najwyższą trudnością możemy się skupić na samej Fotografii. Książki traktujące o Fotografii, zresztą o wiele mniej liczne niż w innych dziedzinach sztuki, są ułomne z powodu tej właśnie trudności. Jedne są techniczne: aby „zobaczyć” znaczący nośnik [signijiant] fotograficzny, muszą obserwować z bardzo bliska. Inne są historyczne lub socjologiczne: aby zobaczyć ogólne zjawisko Fotografii, muszą je obserwować z bardzo daleka. Drażniło mnie, że żadna z tych książek nie odnosiła się właśnie do tych zdjęć, o które mi chodzi, które są źródłem moich żywych uczuć lub sprawiają mi przyjemność. Na cóż mi zasady kompozycji fotografowanego pejzażu czy wreszcie Fotografii jako rodzinnego rytuału? Za każdym razem, gdy czytałem coś o Fotografii, myślałem o jakimś ulubionym zdjęciu i doprowadzało mnie to do pasji. Co do

13