DSC�48

Rozdział czwarty

FENICJANIE 1. EL O DWU TWARZACH

Według zachowanych u Euzebiusza fragmentów dzieła Filona z Byblos o starożytności Fenicji, dzieła opartego, jak twierdzi, na dawnych źródłach fenickich (Sanchuniathon, Thabion) \ bogu El, utożsamionemu przez Greków z Kronosem, przypisywano jako oznakę jego władztwa (-aoaTr/wc pa-las la 0 czworo oczu, dwoje z przodu i dwoje z tyłu głowy    tćoazpa, kv. tu>v łpi^poodt«v

•/.a-. óxotKu>v {iepu>v)_y dwoje otwartych i dwoje zamkniętych na przemian, na znak, że „widzi śpiąc i śpi czuwając”; El miał także dwie pary skrzydeł u ramion, jedne rozpostarte, drugie złożone — na znak, że „czuwa w spoczynku i odpoczywa w locie”; inni bogowie mieli tylko po parze skrzydeł, choć bowiem i oni fruwali, ale tylko w ślad za Elem, jako podwładni i orszak ¹.

El miał prócz tego „dwoje skrzydeł nad głową, jedno na znak wyższego rozumu, drugie — spostrzegania” ⁵. Te skrzydła „nad” głową, o których nie jest powiedziane — jak o tamtych — że służyły do latania, przypominają dwa wysokie pióra, typowy emblemat bóstw egipskich. W istocie, według Filona cała ta ikonografia Ela i innych bóstw fenickich była dziełem Tautha (Taaut, Thouth), którego łatwo zidentyfikować z egipskim Tho-teni, znakomitym rzemieślnikiem (rozdz. II, 2)^3b,s. Nasuwa się tu wyraźna analogia z wizerunkami egipskiego Bes panteo (fig. *    3) mającego czworo lub więcej skrzydeł, bądź rozpostartych,

b^dź złożonych, i mnóstwo oczu rozsianych po ciele. Z drugiej znów strony czworo oczu Ela (dwa z przodu i dwa z tyłu) znajduje odpowiednik w czworgu oczach Marduka i innych dwutwa-rzowych postaci babilońskiej ikonografii religijnej (rozdz. III, 6).

85

1

^W***chwl«<lza bog6w