DSC�86

roi.,.: iin.iwi^y (•■ odbywa się on począwszy od 111 .**I roku w każ-« dym nieparzystym roku) nawiązuje do wielkiego inicjatora reli-— gio znawstwa porówn.iwcz< go w Niemczech. Po śmierci uczonego w dniu fi marca 1937 roku utworzono archiwiun Rudolfa Otto, gromadzące spuściznę piśmienniczą i projektujące szeroką akcję wydawniczą.

2ywq pamiątką po mistrzu są jego uczniowie, tak mu oddani,

że aż przesadni w czci dla jego dorobku naukowego. Był pedagogiem znakomitym, może najlepszym ze wszystkich religioznawców. Zachęcił do ker 'atystyki r I nawczej w duchu analiz psychologicznych duże grono utalentowanych badaczy.

N . o i u    Frick (1893—1932), jeszcze

za życia emerytowanego mistrza tak mówił: „Według mojego mniemania w każdej historycznej metodzie badawczej zawarta jest psychologia, a tym niebezpieczniejsza, im mniej uświadomiona¹"

Zupełnie w duchu Otto opracował on pendant do sylwetki duchowej S' in!-; i y w postaci Ghazalis Selbstbiographie, 1919, uzupełniając islam    lak! W systemie nau la. W 19Ż8 roku

opublikował Veiyleichende Religionswissenschuft, w duchu teologii protestanckiej. Natrafiamy tu na wiele myśli Rudolfa Otto: mówi o konieczności wydobycia specyfiki każdej religii Kigen-ii nlichkeit jećer besonderer Religion (s. 13), o hoir.ologii i analogii przy porównywaniu kilku systemów (s. 18 i 19), o powiązaniu wszelkiego wizjonera religijnego z pojęciem mnnenu (s. 39), wymieniając de nomine swego mentora, o prawie obokległości w histo. ii r- Iigii (s. 55), o rozróżnieniu przez Otto mistyki chrześ-c .r. -ki* i indyjskiej. Słowem powtarza aż do zaparcia się własnej os< bowości idee ukochanego „proroka” z Marburga. Samo-dzielniejszy jest tyiko w typologii religii i w bardzo ciekawie prz •dstawioncj fazowości życia religii: 1. założenie i krystalizacja, 2. twórczy przełom i stabilizacja, 3. tradycja i reinterpretacja, 4 asymiliucja, ibstytucja i izolacja i 5. zanikanie (Untergang).

Na drugim miejscu wedle wieku postawmy Ericha Faschera ( . r. y 11 97 roku), ten idzie w .lady Otto w dziedzinie psychologii porówna wczej proroków oraz zestawiania takich wybitnych indy-

1927, oraz Sokrates i nul Christus, 1945). Teraz jednak z j niujc? się teologią.

WmC

Przypomnijmy, żo promotor fenomenologii religii, wielce utalentowany Holender Gerard van der Lceuw, jako student słuchał . la i ach 1913—191 ¹ wykładów Rudolfa Otto.

Ale moim zdaniem, najwybitniejszym i twórczym kontynuatora wielkiego mistrza jest jego najmłodszy, oddany mu wprost po synowski! wychowanek O usta v Mcnsching (ur. w 1901 roku), od 1936 roku profesor w Bonn. 7. młodzieńczą egzaltacją uległ wpływowi nauczyciela akademickiego, stojącego wt* dy u szczytu rozgłosu, i od 1927 roku rozwija jego idee. Jakkolwiek nic ze wszystkimi jego poglądami można sie zgodzić, a na wyczerpującą krytykę nie ma tu miejsca, to jednak sama produktywność zapewnia mu poczesne miejsce we współczesnym rcligiozr.awstv.de porównawczym, co zarówno zwolennicy, jak i liczni krytycy muszą Menschingowi przyznać.

Obiektywnie rzecz biorąc, trzeba się zgodzić na następujące pozytywy działalności Menschinga. Cały swój wysiłek życiowy od dwudziestego szóstego roku życia skoncentrował na twórczej pracy w dziedzinie religioznawstwa porównawczego, dając szereg

poważnych i udokumentowanych rozpraw. Dzięki solidnemu przygotowaniu filozoficznemu wypracował i uściślił szereg ter-i. mów religioznawczych. które zarzynają słą przyjmować w mr szrj nauce (Lebensmitte — czyli psychiczny ośrodek życiowy konkretnej religii; rclacjonistyczna definicją religii — jako spotkanie zc świętością i odpowiedź na nią, inkluzywna i ekskluzywna tolerancja, religic narodowe i.uniwersalne Volks- und Unn?cr-saireiigwncn). Zlaicyzował też religioznawstwo porównawcze, wyprowadzając swój zakład z wydziału U'0^Tbgicznego i zastrzegając się przeciw jakimkolwiek zapędom chrystianocentrycznym. Odmówił sensu pracy misyjnej wobec ludzi, którzy zetknęli sie; już 7 numinosum w obrębie innej wiary (sic!). Z wielką przejrzystością i precyzyjnie ujął dorobek laickiego religioznawstwa porównawczego w niedużą encyklopedię pt. Die Reliyion, Erscheinungs-fmmen, Strukturtypcn und Lcbensgesetze (Religia, formy j-’j przejawiania się, typy strukturalne i prawa :ycence), 1960. Napisał kilka solidnych rozpraw naukowych, w t%u\ Toh^ranz vn4