Magazyn6
3901

931

DRZEWA LEŚNE

dzy Zakopanem a Kościeliską Doliną. Odróżnia się on tutaj od świerka nizinnego z nadbałtyckiej równiny, z Alp i Skandyna-wji jaśniejszą, prawie srebrzystą korą, co zjednało mu nazwę Picea carpathica.

O ile drewno świerka, wyrosłego na wła-ściwem siedlisku, posiada cenne własności techniczne i używane jest na wszystkie cele narówni z drewnem sosny zwyczajnej, o tyle drewno świerka, wyrosłego w położeniach niskich, jest mniej twarde, lżejsze, grubosło-iste, gąbczaste, a wskutek tego mniej trwałe.

Dobre drewno świerkowe dostarcza ma-terjału budowlanego bardzo dobrego, wykazującego obok dostatecznej wytrzymałości znaczną trwałość. Prócz tego drewno świerkowe jest podstawowym surowcem dla wyrobu celulozy, używanej na cele papiernictwa i znajdującej obecnie zastosowanie przy produkcji nowego surowca włókienniczego t. j. jedwabiu sztucznego, przy wyrobie materjałów wybuchowych i masy plastycznej, zwanej celuloidem.

Z ogólnej ilości drewna papierniczego 7 075 880 tonn, przewiezionych w okresie 1927—1933 na P. K. P., wywieziono z Polski zagranicę 4 887 609 tonn, czyli 69% ogólnej ilości przewozów, a dla pokrycia zapotrzebowania krajowych fabryk celulozy, masy drzewnej, tektury i papieru — 1519 239 tonn, czyli 29% ogólnej sumy przewozu tego sortymentu drzewnego, dokonanych w tym 7-letnim okresie.

Widocznie więc, że przetwarzanie chemiczne świerkowego surowca drzewnego nietylko własnego, ale nawet importowanego doskonale się opłaca. Dlatego też eksport tego surowca, jeżeli istnieje możliwość uszlachetnienia i przetwarzania go w kraju na produkt więcej wartościowy, jest stanowczo dla całokształtu gospodarki ogólno-państwowej zjawiskiem szkodliwem, któremu przeciwdziałać należy, skierowując na ten właściwie odcinek główny swój wysiłek organizacyjny i znaczną część kapitałów inwestycyjnych, jakie mamy do dyspozycji.

Produkcja sztucznego jedwabiu, wytwarzanego prawie wyłącznie z celulozy drzewnej, wykazuje silniejszą tendencję rozwojową naszej wytwórczości, niż produkcji światowej, o czem świadczą następujące cyfry procentowe wzrostu rozmiaru produkcji jedwabiu sztucznego:

Rok    1933    1934    1935

Produkcja polska    100    120    148

„ światowa    100    1x7    140

Czyż nie lepiej byłoby, posiadając pierwszorzędnej wartości surowiec drzewny dla rozwoju technologji chemicznej drewna w Polsce, skierować główny nasz wysiłek organizacyjny na ten właśnie odcinek przemysłu chemicznego, opartego na celulozie i wykorzystać ewentualne środki inwestycyjne na rozbudowę tych działów produkcji, które, mając pełne warunki rozwoju i rentowności, mogą skutecznie konkurować z towarami zagranicznemi.

Wspomnieć należy wreszcie o użytkowaniu drewna świerkowego na t. zw. rezonanse, używane do wyrobu instrumentów muzycznych. Na drewno rezonansowe i klawjaturowe znakomicie się nadaje świerk z najwyższych stanowisk górskich, wyrosły jednak w bardzo dobrem zwarciu.

W drewnie świerkowem żywicy jest mniej, niż w sosnowem. Otrzymują z niego terpentynę gęstą, nie tak jednak czystą i białą, jak z warstwy korowej jodły.

Na opał świerk jest lepszy od jodły. Węgiel daje dobry, a kora obfituje w garbnik (10—xi ¹h% zawartości), przez co używają jej do garbowania skór tam szczególniej, gdzie niema dębów, albo też mieszają ją z dębem w pewnym stosunku.

3. Jodła. Z innych gatunków iglastych występują najwięcej gromadnie na obszarze ziem polskich jodła zwyczajna, która osiąga u nas granicę północną i wschodnią swego naturalnego rozsiedlenia, tworząc bądź czyste drzewostany, bądź mieszane najczęściej z bukiem, świerkiem i dębem, a w niższych położeniach z sosną zwyczajną. Występuje głównie w południowej części swego zasięgu ciągłego w niższych położeniach Tatr i Karpat, w lesistej części Kotliny Sandomierskiej, w górach Kielecko-Sandomierskich i południowej części Wyżyny Lubelskiej. Poza granicami swego zasięgu poziomego jodła występuje w oderwanych stanowiskach wyspowych, z których największe znajdują się na pła-skowzgórzu Łukowskiem, w powiatach Łukowskim, Siedleckim i Mińsko-Mazowieckim. W Puszczy Białowieskiej znajduje się tylko w jednej miejscowości w bardzo ograniczonej liczbie okazów. Z tego widzimy, że jodła nie ma tak rozległego ani poziomego, ani pionowego zasięgu, jak świerk i sosna w naszym kraju.

Również i w pozostałej części Europy rozmieszczenie geograficzne jodły jest więcej ograniczone, aniżeli świerka lub sosny.

59*