Magazyn6
3701

929

1DRZEWA LEŚNE

runkach wyrasta ona w gonne, wyniosłe drzewo, a na suchych zupełnie jałowych piaskach wydmowych lub storfiałych i za-bagnionych siedliskach przybiera formy karłowate.

Sosna zwyczajna stanowi jedno z najważniejszych drzew w naszym klimacie, ponieważ jej drewno jest najbardziej i najczęściej używane na najrozmaitsze wyroby i cele dzięki swojej wielkiej wytrzymałości, małemu stosunkowo ciężarowi i długiej trwałości. Dzięki tym zaletom daje ono wyborny materjał tak dla budownictwa lądowego, jak ziemnego i wodnego, a nawet, pozostawając ciągle w wodzie, trwa tak długo, jak gdyby było w zupełnie suchej miejscowości.

Szczególnie wielkie pole ekspansji ma sosnowe drewno w nowoczesnem budownictwie mieszkaniowem, w którem możliwości stosowania drewna i jego pochodnych są niezmiernie szerokie. Ogólne zużycie drewna na szkielety budynków, ściany, stropy, konstrukcje dachowe, okna, drzwi, do rusztowań, szalowań i wnętrz nowych budynków, powstałych tylko na terenie naszych miast w okresie 1921—1931, wynosi 9 100 000 m^s, a dla izb mieszkalnych, powstałych na wsi w latach 1921—1931 — 11610000 m*. w których drewnu sosnowemu, jako pierwszorzędnemu tworzywu budowlanemu, przypada rola najgłówniejsza. Ogólne zużycie drewna na cele budownictwa mieszkalnego w Polsce wynosi przeciętnie rocznie około 3 000 000 m* drewna tartego, co w przeliczeniu na drewno okrągłe daje około 5 000 000 m*.

Również drewno sosnowe odgrywa rolę pierwszorzędną w produkcji górniczej, która zużytkowuje corocznie około 1 200 000 m* (z pominięciem eksportu) materjałów drzewnych w stanie okrągłym na stojaki (stemple) i stropnice (kapy) i w stanie tartym na deski i bale do budowy tam, zabezpieczających kopalnie od ognia, wody i powietrza, do budowy żłobów i rynien, służących do odprowadzania wody w kopalni i w podsadzce piaskowej, do zabudowania chodników w miejscach b. dużego ciśnienia i t. p. W miarę wzrostu produkcji użytkowej kon-sumcja sosnowego drewna kopalnianego będzie się zwiększała.

W kolejnictwie i telekomunikacji drewno sosnowe jest ważnym materjałem, używanym na podkłady i podrozjazdnice kolejowe, ślipry, słupy tele-techniczne, pale mostowe, ściany oporowe, mostownice i inne części drewnianych konstrukcyj mostowych.

W stolarskiej i ciesielskiej sztuce drewno sosnowe powszechnie i wszędzie jest cenione, jako materjał do stolarki budowlanej, do wyrobu mebli prostych, lub jako podkład pod różnorodne gatunki dykt i fornierów w meblach stylowych i zbytkownych.

Gałęzie sosny są doskonałym materjałem do wiązania, jako faszyna, używane do naprawy dróg, oraz zabezpieczenia brzegów rzek przy ich regulacji, do wiązania drewna przy spławach.

Jako opał, dzięki wielkiej zawartości żywicy, a przeto i o wiele wyższej palności od drewna innych gatunków iglastych, sosna posiada również znaczną wartość, bo płonie wybornie, nie pryska, jak świerk, lub jodła.

Pozostałe po wycięciu drzew sosnowych pniaki wraz z grubszemi korzeniami zwane pospolicie karpiną, przerabia drobny przemysł chemiczny na smołę, węgiel drzewny, terpentynę i wogóle produkty suchej destylacji, które ze względu na znaczną zawartość żywicy w drewnie sosnowem, zawierają znacznie większe ilości smoły drzewnej, aniżeli produkty suchej destylacji innych gatunków drzew.

Żywe okazy sosen przez nacięcie pni, czyli t. zw. żywiczenie, wydają żywicę, która znowu przez przepędzenie czyli odkroplenie w retortach, wydziela olejek terpentynowy. Terpentyna w przetwórniach suchej destylacji drewna sosnowego nie jest w stanie zastąpić terpentyny, uzyskanej z żywicy sosnowej.

Żaden produkt uboczny gospodarstwa leśnego nie ma tak rozległego zastosowania, jak żywica, której przetwory w postaci terpentyny, kalafonji, smoły browarnej, olejów i smarów służą bezpośrednio do najróżnorodniejszych użytków, a także pośrednio, jako niezbędny i niezastąpiony surowiec dla wytworzenia całego szeregu artykułów przemysłowych i technicznych. Produktów żywicznych używa się do wyrobu laku, lakierów, kitów, pokostów, farb, mydeł, syntetycznego kauczuku, kamfory sztucznej i różnych środków farmaceutycznych i kosmetycznych, materjałów wybuchowych, do klejenia masy papierniczej, do muzycznych instrumentów smyczkowych, do wyrobu różnych preparatów dla przemysłu garbar

69

Encyklopedia nauk polityctnych.^ą