Magazyn6
4401

936

DRZEWA LEŚNE

na łyczko i tkaniny drzewne, wyrabiane sposobem chałupniczym.

Drewno osikowe używane jest bardzo chętnie na podkłady pod cenne forniery, na pudła, walizy podróżne, niecki, koryta, czółna, wrzeciona, miski, łyżki, klepki do beczek (cementówek i syropiarek), gonty i rozmaite wyroby domowego przemysłu drzewnego. Drewno osikowe daje wreszcie ma-terjał do wyrobu masy drzewnej i celulozy. Celuloza osikowa jest bardzo mocna, ma ładną białą barwę i połysk. Węgiel drewna osikowego bywa używany do wyrobu prochu strzelniczego. W budownictwie osika z powodu małej trwałości i wytrzymałości swego drewna nie znajduje żadnegc zastosowania.

Jako opał drewno osiki przedstawia małą wartość. Liście i młode pędy osiki używane są w porze zimowej, jako karma dla zwierzyny łownej. Osika trafia się prawie wszędzie w całej Europie, także w północnej Afryce i Azji.

6. Brzoza. Z innych gatunków drzew liściastych zwraca jeszcze uwagę powszechnie u nas znana i wszędzie rosnąca brzoza. Drewno brzozy z powodu małej trwałości nie nadaje się do celów budowlanych, natomiast stanowi doskonały materjał do wyrobów rzeźbiarskich i snycerskich, do wyrobu mebli, zwłaszcza czeczotowych. Te ostatnie wyrabiane są z odziomkowego drewna, wykonującego piękny rysunek z powodu licznych sęczków i bardzo nieraz powikłanego przebiegu włókien i słojów. Brzoza w ostatnich latach znalazła u nas celowe zastosowanie w produkcji dykt kolejowych, które współzawodniczą na rynkach zagranicznych — nawet z bardzo poszukiwanym i cenionym towarem fińskim.

Drewno brzozy jest następnie używane do wyrobu szpulek, kołków, podeszew i obcasów do obuwia, łożysk do tańszej broni myśliwskiej, a wogóle służy ono za materjał stelmachski, stolarski i tokarski, rzadziej ciesielski i bednarski.

W dziale suchej destylacji brzoza jest drewnem pierwszorzędnem, dostarczającem wielkie ilości cennych produktów destylacyjnych, jak octanu wapnia, alkoholu metalowego. Na chemicznej przeróbce drewna brzozowego i innych drzew liściastych jest właśnie oparta największa w Polsce i Europie fabryka suchej destylacji w Hajnówce, posiadająca 128 retort o pojemności 5 m* każda i mogąca przerobić dziennie do 600 m. p. drewna. Jako drewno opałowe posiada dużą wartość, zwłaszcza nieokorowane, dzięki zawartości w korze betuliny, bo długo po spaleniu żarzy się jeszcze, wydając znaczne ciepło. Z kory, poddanej suchej destylacji, otrzymuje się dziegieć, mający zastosowanie w przygotowaniu skór juchtowych.

Brzoza gruczołkowa (Betula verrneosa Ehrh.) jest drzewem przeważnie do środkowej Europy, a poniekąd i Azji należą-cem, gdy tymczasem północne okolice tych części kuli ziemskiej zajmuje brzoza omszona.

7. Jesion, wiąz, jawor i klon. Z innych szlachetnych drzew liściastych i cennych należy wspomnieć o jesionie, wiązach, jaworze i klonie, które stanowią nader pożyteczną przymieszkę w drzewostanach wszystkich gatunków na lepszych i urodzajniejszych siedliskach, zarówno w górach, jak i na równinach. Granice rozmieszczenia tych gatunków stosują się mniej więcej do linij wegetacyjnych dębu lub buku i razem z nimi idą aż do pogranicza Azji.

Wszystkie te gatunki drzew z powodu cennych technicznych własności ich drewna i przydatności do rozmaitych celów, znacznego popytu i wysokiej ceny zaliczamy do najbardziej cennych po dębinie drzew krajowych.

Drewno tych gatunków poszukiwane jest na różne wyroby tokarskie, snycerskie, po-woźnicze, stolarskie oraz do wyrobu wielu narzędzi w rękodziełach używanych. Szczególnie cenionym jest jesion do wyrobu śmig do samolotów, nart, wioseł, saneczek i t. p. sprzętu sportowego. Rozwój ruchu narciarskiego przyczynił się do powstania drobnych warsztatów, produkujących narty i saneczki, a w związku z tern drewno jesionowe jest bardzo poszukiwane i cenione.

Klon jawor powszechnie znany ze swego drewna niemal śnieżnej białości. Drewno to używane bywa na szachy, warcaby, a nawet na całe pudełka i stoliki do tych gier służące. Nadaje się również do wyrobu instrumentów, a luksusowe meble salonowe z mahoniu są nieraz inkrustowane drewnem jaworowem.

IV. Rola drewna w życiu gospodarczym

Uwagi powyższe, aczkolwiek tylko w krótkości przytoczone, niezbicie stwierdzają, że drzewa leśne i główny ich pro-