farma023 (2)

23

14) Leki stosowane w terapii jaskry

Jaskra (Glaucoma) jest pojęciem określającym wiele chorób, w których wskutek wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego (= śródgałkowego; IOP) powyżej jego prawidłowych wartości, dochodzi do uszkodzenia różnych narządów oka. Jaskra powstaje w wyniku zaburzonego odpływu cieczy wodnistej, przy równoczesnym procesie jej stałego wydzielania. Wzrost objętości cieczy wodnistej przekłada się na wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, co uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie nerwu wzrokowego, a u niektórych gatunków także siatkówki. Cechy charakterystyczne jaskry to:    zakłócenie przepływu

aksoplazmatycznego w głowie nerwu wzrokowego, obumarcie komórek zwojowych siatkówki oraz zmiany w ich aksonach, zagłębienie i postępujący zanik tarczy nerwu wzrokowego. Te zaburzenia prowadzą do postępujących ubytków w polu widzenia a czasem/z czasem ślepoty (przy braku właściwego leczenia lub braku pozytywnej odpowiedzi na terapię). Zwiększone ciśnienie jest jednym z czynników, które prowadzi do niszczenia komórek zwojowych siatkówki i nerwu wzrokowego.

Krążenie cieczy wodnistej

Ciecz wodnista jest produkowana przez nabłonek ciała rzęskowego w ilości ok. 2 mm³ na minutę. Odpływa z tylnej komory przez otwór źreniczy do komory przedniej. Z komory przedniej oka ciecz wodnista uchodzi odpływem konwencjonalnym i alternatywnym:

Odpływ konwencjonalny:

Ciecz wodnista opuszcza komorę przednią oka w miejscu zwanym kątem przesączania (kąt rogówkowo-tęczówkowy) przez utkanie (^siateczkę) beleczkowe włókien kolagenowych, skąd przepływa do zatoki żyłnej twardówki, która przebiega w okolicy przyrąbkowej twardówki jako kanał Schlemma. Jest on połączony przez system 20-30 kanałów odpływowych (tzw. żyły wodne) z układem krążenia.

Odpływ alternatywny czyli naczyniówkowo-twardówkowy.

Odpływ ten polega na zwrotnym wchłanianiu cieczy do miejsca jej produkcji —> ciała rzęskowego. Ciecz wodnista oka opuszcza komory w ten sposób, że przenika przez mięśnie wyrostka rzęskowego i dostaje się do przestrzeni nadnaczyniówkowowej, skąd przez system specjalnych kanałów w twardówce odprowadzana jest na zewnątrz gałki ocznej. Ta droga odpływu ma mniejsze znaczenie; w przypadku psów 15% cieczy wodnistej uchodzi tym szlakiem, a u kotów tylko 3%.

Klasyfikacja jaskry

Istnieje kilka systemów klasyfikacji jaskry u zwierząt domowych. Zagadnienie to jest skomplikowane i przekracza ramy tego opracowania. Jednak dla lepszego zrozumienia efektów farmakologicznych leków przeciwjaskrowych a także ich doboru w zależności od rodzaju jaskry, przedstawiłem wybrane zagadnienia związane z klasyfikacją jaskry (jakkolwiek są one niekompletne i bardzo uproszczone).

© Jaskra pierwotna - brak związku z innymi chorobami oka, bądź chorobami ogólnymi; zmiany są przeważnie obustronne i występuje wyraźna predylekcja rasowa. Dlatego też uważa się, że jest to choroba uwarunkowana genetycznie.

® Jaskra wtórna u psów rozwija się co najmniej dwa razy częściej niż jaskra pierwotna (u kotów jest jeszcze częstsza) i ma związek z innymi chorobami oka (uraz, zapalenie, nowotwór i in.) lub zaburzeniami układowymi, które wywierają wpływ na regulację objętości cieczy wodnistej.

Zarówno jaskra pierwotna jak i wtórna, może występować w postaci dwóch form:

TM.