filozofia32

Portret Kartezjusza, Trans Hals.

KARTEZJUSZ -dążenie do odnalezienia wiedzy pewnej w świadomym duchu, podmiocie; sceptycyzm metodyczny; rozum jako źródło poznania; poznanie Boga jako istoty doskonalej wywiedzione z wrodzonej idei istoty doskonalej.

Sartezjusz

KARTEZJUSZ

Biografia

Rene Descartes (łac. Cartesius, w wersji spolonizowanej Kartezjusz, niekiedy tala* Des Cartes) urodzi! się w Touraine 31 marca 1596 r. w rodzinie szlachedofl

0    tradycjach lekarskich. Dzieciństwo spędził w La Haye (obecnie La Haye-Descarti* w prowincji Touraine. W 1604 r. Kartezjusz zostai oddany do szkoły jezuicki* (College Royal) w La Fleche, gdzie dzięki swym talentom zyskał sobie przychylne* nauczycieli. W latach 1615-1616 studiował medycynę i prawo, najprawdopodobn* na uniwersytecie w Poitiers, gdzie uzyskał bakałarat i licencjat w zakresie praw* W roku 1618 wstąpił jako ochotnik do armii niderlandzkiej. W 1619 r. rozpoo* się w jego życiu okres podróży po Europie. W 1620 r., będąc w Niemczeli brał udział w wojnie trzydziestoletniej. Duży wpływ na ukształtowanie się eaaj poglądów miała znajomość zawarta w Bredzie (Holandia) z Izaakiem Beeckmanen* który zainteresował go zagadnieniami fizyki i problemami formułowania dowodna matematycznych dla różnych twierdzeń. Ważną datą w życiu Kartezjusza jod 10 listopada 1619 r., wówczas to, przebywając w okolicach Ulm, doznał podcz* snu olśnienia, co pozwoliło mu uświadomić sobie możliwość sformułowania jedn*

1    całościowej nauki, opartej na jednolitej metodzie poznania. Okres służby wojskom* i podróży wykorzystał do nawiązywania rozległych kontaktów naukowych, wołran czas spędzał na zgłębianiu dzieł, przeprowadzaniu eksperymentów i na dysputa* z teologami, uczonymi i literatami. W 1625 r. filozof wraca do Paryża. W tyra okresie powstaje pierwsza ważna próba ujęcia w formie pisemnej przemyśle!: | filozoficznych, wydanych pośmiertnie w 1701 r. jako Prawidła kierowania rozumem,,1 a także, opublikowana również dopiero po śmierci filozofa, praca Poszukiwamki prawdy poprzez światło przyrodzone rozumu.

Na przełomie lat 1628 i 1629 Kartezjusz przeniósł się do Holandii, gdzie przebywa! z krótką przerwą przez 20 lat. Tutaj napisał swój traktat kosmologiczny Świat czy* traktat o świetle. Ponieważ w 1633 r. kolegium kardynalskie potępiło Galileusza jato] rzecznika sytemu heliocentrycznego, Kartezjusz, będący również zwolennikiem tep» poglądu, zrezygnował z wydania traktatu, który ukazał się drukiem dopiero w 1664 r. Pierwszą opublikowaną książką Kartezjusza (1637) była praca zawierająca trzyj traktaty przyrodnicze: Dioptryka, Meteory i Geometria, poprzedzone słynną Rozprawą o metodzie. Powszechny rozgłos, jaki przyniosła Kartezjuszowi ta praca sprawił, że filozof postanowił przedstawić szerzej podstawy swej filozofii i napisał w 1640 i wydane rok później Medytacje o pierwszej filozofii, w których dowodzi się istnienia Boga i nieśmiertelności duszy, uznawane za największe osiągnięcie jego pióra. Zanim jednak doszło do opublikowania dzieła, Kartezjusz, obawiając się posądzenia o herezję.

146