filozofia33

rf^y rękopis wielu znakomitościom ówczesnej nauki (m.in. Hobbesowi), którzy Hpr odpowiedzi przysłali mu swe polemiczne komentarze. Filozof, opatrzywszy je Hp%Bwviedziami, umieścił je w tym samym tomie jako dodatek do Medytacji. Jednakże H|Bdb i tak wywołało wiele dyskusji i kontrowersji, pojawiały się nowe zarzuty, o które, ■pnóomentowaniu, rozszerzy! Kartezjusz drugie wydanie. W 1644 r., chcąc jeszcze raz I isc pełny obraz swych poglądów, wydal nowe dzieło, mające charakter podręcznika ■a nani. zatytułowane Zasady filozofii, w którym uzupełnił swe rozważania dotyczące Hkrodu na istnienie Boga, źródeł pewności w myśleniu oraz stosunku woli do ^MBsama, uwzględnił także zagadnienia przyrodnicze.

L W latach 1645-1647 uczestniczył w licznych dysputach i polemikach, jakie wywołały Hpp» poglądy, szczególnie zaś wdał się w długotrwały spór z protestanckimi teologami Holenderskimi. W tym czasie Kartezjusz .prowadzi także ożywioną korespondencję ^Hhięzniczką Elżbietą, córką Fryderyka, obalonego księcia czeskiego, następnie księcia ^■Batynatu. Korespondencja ta stała się kanwą dla nowej książki, opublikowanej I • brł9 r. jako Namiętności duszy.

| W tym samym roku Kartezjusz przyjął zaproszenie od królowej szwedzkiej Krystyny ■iuigsa: się do Sztokholmu, gdzie, nabawiwszy się zapalenia płuc, zmarł 11 lutego 1650 r.

ihifważiiiejsze dzieła

i Ifecwsza praca zatytułowana Essays, zawierająca: Rozprawę o metodzie, Geometrię, Dioptrykę \ ■JUfcHa.TY. ukazała się w 1637 r. Następne: Medytacje o pierwszej filozofii > w 1641 r., Unr>' filozofii - w 1644 r., Namiętności duszy - w 1649 r. Pośmiertnie wydano: Prawidła Wgarniania rozumem i Poszukiwanie prawdy poprzez światło przyrodzone rozumu (1701) ■■K ńagm enty z dzida Świat czyli traktat o świetle (1664).

Baglądy

■k wstępie do Zasad filozofii Kartezjusz tak charakteryzuje swój system: „...cała Bncfia przedstawia się jako drzewo, którego korzenie tworzy metafizyka, pień fizyka, ■■sarami zaś, które wyrastają z tego pnia, są wszystkie inne nauki, sprowadzające się Brrrzech podstawowych, mianowide do medycyny, mechaniki i etyki". W ten sposób katan Kartezjusza stanowi połączenie metafizyki i fizyki, w jego obrębie dochodzi Htomeż do syntez spekulatywności myślenia i postulatu praktycznego zastosowania JkinfTi- Twierdził bowiem autor Rozprawy o metodzie, że „można wynaleźć filozofię kfcryczną", której podstawą będzie jednolita metodologia myślenia właśriwa zarówno ktoćzyce, jak fizyce i naukom szczegółowym.

poszukiwanie wiedzy pewnej

kwfctnn wyjścia jest dla Kartezjusza przekonanie o tym, że rozsądek jest równo pćneiony pomiędzy wszystkich ludzi, co było zakwestionowaniem dotychczasowego

CYTATY

„Myślę, więc jestem".

(Coglto ergo sum)

-    najbardziej znany aforyzm Kartezjusza będący podstawą jego systemu filozoficznego.

„Myśl istnieje". (Cogttatlo est)

-    stwierdzenia statusu ontologicznego myśli, podstawa Kartezjańskiego racjonalizmu.

Strona tytułowa pierwszego wydania Medytacji o pierwszej filozofii Kartezjusza (Lejda 1641).

RENATI

DESCARTES,

MED1TAT10NES DE PRIMA

PHILOSOPHŁA

IN QVA DEI EXISTENTIA

ET ASIM<E JMMORTALITAS

ApudMiCUAELŁH $OLi*,vił facobfa, lui* ignc Phccnlcis.

- _M DC XLŁ Gum7rjwlftrip\ JwoUtfontJDoftery/f;,