7 (1537)

Fakt, że socjalistyczny sposób produkcji jest jeszcze bardzo młody, a w wielu krajach jest dopiero in statu nascendi, i że nadbudowa tego sposobu produkcji jest jeszcze dość płynna, sprawia jednak, że specyficzne prawa ekonomiczne socjalistycznej formacji społecznej jeszcze się całkowicie nie wykrystalizowały. Wciąż jeszcze działa dziedzictwo formacji kapitalistycznej, a w pewnych krajach także dziedzictwo formacji przedkapitalistycznych. Szczególne warunki historyczne, w jakich się zrodziły pierwsze socjalistyczne społeczeństwa — fakt, że powstały one najpierw w krajach gospodarczo słabo rozwiniętych oraz zacofanych i że świat kapitalistyczny podjął ostrą walkę przeciwko nim — doprowadziły w rozwoju tych społeczeństw, a zwłaszcza nadbudowy, do rozmaitych wypaczeń, tj. zjawisk sprzecznych z charakterem i wymogami rozwoju socjalistycznego społeczeństwa. Wpływa to także na działanie praw ekonomicznych. Ukształtowanie się tych praw utrudnione jest także przez niezwykle szybki rozwój sił wytwórczych w dzisiejszej epoce (początek epoki energii jądrowej, „mózgów elektronowych” i lotów kosmicznych), znacznie szybszy niż w zaraniu kapitalizmu, nie mówiąc już o wcześniejszych formacjach społecznych. Dlatego wyniki osiągnięte w dziedzinie ekonomii politycznej socjalizmu, aczkolwiek znaczne, wciąż jeszcze mają charakter wstępny.

Ogólna charakterystyka metody ekonomii politycznej

Aby osiągnąć swój cel, jakim jest poznanie praw ekonomicznych, ich charakteru, zasięgu historycznego i sposobu działania, ich wzajemnego powiązania oraz „ekonomicznego prawa ruchu” poszczególnych formacji społecznych, ekonomia polityczna posługuje się pewnym zasobem środków poznawczych, systematycznie i w określony sposób stosowanych. Ten zasób środków poznawczych, składający się na systematyczny sposób postępowania w_ celu ociągnięcia prawdziwej wiedzy, tjTwiedzy będącej ade-"Tćwatnym odbiciem obiektywnych praw ekonomicznych, stanowi właściwą tej nauce metodą ¹⁵.

pod redakcją Oskara Langego zbiorowa praca Zagadnienia ekonomii polityczne; socjalizmu, wyd. 3, Warszawa 1960. Zob. także W. Brus, Ogólne problemy funkcjonowania gospodarki socjalistycznej, Warszawa 1961; E. Lipiński, Teoria ekonomii i aktualne zagadnienia gospodarcze, Warszawa 1961; B. Minc, Ekonomia polityczna socjalizmu, wyd. 2, Warszawa 1963; M. Kalecki, Zarys teorii wzrostu gospodarki socjalistycznej, Warszawa 1963.

¹⁵ Przez metodę w ogólnym znaczeniu tego słowa rozumiemy stale i świadomie stosowany sposób postępowania (tj. określone następstwo czynności) w celowym działaniu ludzkim. Metoda jest to więc zasób środków stosowanych w określony sposób dla osiągnięcia pewnego celu. Metoda nauki jest szczególnym przypadkiem metody w tym najogólniejszym znaczeniu, badanie naukowe jest bowiem działaniem ludzkim o określonym celu, dążącym do poznania rzeczywistości i rządzą-

94