352

mechanizm inaktywacji kanałów sodowych po czasie 1 ms Fakt. ze bodźcem wyzwalającym otwarcie jest zmiana pola elektrycznego indukująca powstanie chwilowego pola magnetycznego, sugeruje moźiiwą rolę oddziaływali magnetycznych w zjawisku otwierania się kanałów sodowych. Należy zwrócić uwagę na odmienność zachowania się kanałów potasowych, których struktura A.rzędowa ściśle zależy od napięcia panującego na błonie, oraz na to. że czas ich otw ierania się lub zamykania to pojęcie zbliżone do pojęcia czasu relaksacji dipola w polu elektrycznym. Również wielkość tego czasu koreluje z teoretycznymi wartościami dla tego rozmiaru cząsteczek. Gęstość rozmieszczenia kanałów potasowych jest mniejsza w porównaniu z kanałami sodowymi. Często po rcpolaryzacji w komórce obserwuje się hipeq?ołaryzacyjny potencjał następczy (neurony, komórki mięśnia sercowego). Zachodzi to wtedy, gdy kanał potasowy po osiągnięciu przez błonę potencjału spoczynkowego nie zostanie jeszcze zamknięty. Potencjał hiperpolaryza-cyjny zanika wraz z ustaniem działania kanału potasowego. Dcpoiaryzacyjny potencjai następczy jest wyrażony bardzo słabo lub też mc obserwuje się go w ogóle.

Bodziec a próg pobudzenia

W bieżącym podrozdziale omówiony zostanie wpływ wielkości bodźca elektrycznego (wielkość i czas jego trwania) na ewentualne powstanie potencjału czynnościowego. Schemat układu pomiarowego służącego do tego typu badań został przedstawiony na rycinie 14.8.

Komórka

Ryc. 14.8. Układ pomiarowy do badania odpowiedzi komórki na bodziec elektryczny. Lewa część duży do wytwarzania bodźca elektrycznego, prawa - do mier/eiua odpowiedzi komórki ni ten bodziec.

Źródło o roguowanym napięciu -> »

Składa się on z dwóch części. Pierwsza służy do wytwarzania bodźca elektrycznego wywołującego depolaryzację błony komórkowej (lewa część rysunku), druga natomiast umożliwia rejestrację zmian potencjału błony komórkowej wy wołanych wytworzonym sztucznym bodźcem elektryczny m (prawa część rysunku). Ponieważ we wnętrzu komórki potencjał spoczynkowy jest ujemny, efekt depolary zacji można otsiągnąć. wprowadzając do wnętrza komórki ładunek dodatni. Wprowadzanie ładunku ujemnego natomiast będzie wywtdywać hiperpolaryzację błony. Ponieważ w dośw iadczeniu chodzi przede wszystkim o badanie zachowania się komórki przy jej depolaryzacji, biegun dodatni baterii związany jest z elektrodą wprowadzoną do wnętrza komórki. W układzie wywołującym bodźce elektryczne regulacji podlegają

352