filozofia egzamin
0

i® etyczne i polemizował z sofistami i tg pewnej.

rania jego wyszły poza granice sok raty ki i o<l teorii poznania i działa-o teorii bytu. Myśli pokrewne własnym znalazł u pitagorejczyków. el*. asa. Wtedy stworzył teorię idei wiecznych. W tym samym czasie, przyją. rozwinął naukę o duszy nieśmiertelnej. Spirytualizm jego pochodzi zteg^kresutak samo jak idealizm. Okres ten. przypadający na pełnię lat męskich Platona, był jego okresem najharmonijniejszym; pisał wówczas dzieła o najwyższym poziomie artystycznym, w których logik był w równowadze z poetą, trzeźwy badacz z religij. nym entuzjastą; wieki późniejsze uznały dzieła te za właściwy wyraz Platońskiego ducha.

3. w ostatnie; fazie Platon zmienił styl i temat pism, zdawało się nawet, że dokonał odwrotu od teorii idej. Nie był to odwrót, ale spostrzeżenie trudności, jakie tkwiły w tej teorii. Teraz wyzbył się dualizmu, który mu dawniej kazał przeciwstawiać doskonały świat idej i znikomą doczesność; mniej przeciwstawiał idee i rzeczy, a więcej zwracał uwag na związki między nimi. Coraz też więcej widział w rzeczywistości elementów duchowych i przez to wzmogły się spirytualistyczne pierwiastki jego filozofii. Nie zarzucając teorii idej, zajął się usilniej jej zastosowaniami; rozszerzył wówczas zakres swych dociekań na filozofię przyrody i na szczegółową filozofię państwa.

POGLĄDY PLATONA

I. NAUKA O IDEACH. I. Nowy rodzaj bytu. Pogląd Sokratesa, że w pojęciach jest zawarta wiedza pewna i bezwzględna, był założeniem filozofii Platona. Ale pogląd, przez Sokratesa wytworzony specjalnie dla pojęć etycznych, Platon rozszerzył na wszelkie pojęcia.

Sokrates nie pytał, czy pojęcia odpowiadają rzeczywistości; pojęcia bowiem etyczne nie rościły pretensji, by być odwzorowaniem rzeczywistości, lecz, przeciwnie, by być wzorem dla niej; były trafne, jeśli były dobrymi wzorami, choć nic im w rzeczywistość nie odpowiadało. Platon, rozszerzywszy teorię pojęć etycznych na inne, musiał postawk to nowe zagadnienie: co jest tą rzeczywistością, którą poznajemy przez pojęcia Jak wszyscy filozofowie greccy, był realistą; było dlań pewnikiem, że jeśli pojęcia a wierają wiedzę, to muszą mieć jakiś przedmiot rzeczywisty. Ale co jest tym przedmiotem ?

Rozumował tak; Własnością pojęć jest jed n ość i stałość: to była pierwsza prze sianka. Przedmioty, wedle których pojęcia są urobione, muszą mieć te same własność, co pojęcia: to przesłanka druga. Tymczasem wszystkie rzeczy, jakie znamy z dośwó£|

86