filozofia egzamin4

Trnm ta b%^a mc tvlko etyczną teorią celów, ale też

psychologiczny^

t«a dąfte* ladzkich. Opis to daleko odbiegający od takiego, który widzi w czł<Jj tytko egotitycznc i hedonistyczne skłonności. Platon nie zaprzeczał, że dusza poJbądanta (nie darmo rzeczy sadzay»ło____

yaaa wybiec poza wąskie granice, w jakich zamknięte jest jego realne życie. Przez swą Mć do wtej dana staje się pośrednikiem między światem realnym a idealnym: mw do świata realnego, sięga idej. A przez to w etyce Platońskiej, specjalnie o miłości, tkwi przezwyciężenie dualizmu, jaki zawiera jego ontologia. Dwa ró^ twuty ua>ą ssę szczeblami, przez które dusza kolejno przejść może i powinna.

Etyka Platona, a zwłaszcza jego nauka o miłości, mimo swój poetycki polot i p_aio, byk aąjpozytywmejszą częścią jego filozofii; transcendentne były dla niej nie byty, cele. a stosunek idej i zjawisk nie był stosunkiem dwóch światów, lecz stosunkiem ccV* i środków. Tu idealizm Platoński miał najwznioślejszą, a zarazem najmniej metafizyce*.

ma i

» J«t związana x ciałem), lecz twierdził, że ma również pocią_t w ych. wiecznych i bezwzględnych. Przez nie człowiek

£

W dążeniu do idei dobra Platon znalazł cechę definiującą cnotę. Sokn^ określił ją jako wiedzę, ale dla Platona określenie to nie było już możliwe do przyjęć* Mógł natomiast zastąpić je nowym: dążenie bowiem do idealnego celu odróżnia cna* od wszystkich innych dążeń ludzkich, bo wszystkie inne mają cele realne.

Nauka o dobru ma w filozofii Platona szczególną wagę r wszak idea dobra stoi na czci jego systemu t ma pierwszeństwo wobec wszystkich innych idej. Ta przewaga dana dóbr. jest tak samo odrębnością jego systemu, jak przewaga dawana przezeń ideom. O & dobra Platon pisze, że jest podobna do słońca, które nie tylko oświeca rzeczy, ale równię umożliwia im życie, rozwijanie się i rośnięcie; tak też i idea dobra warunkuje istnie&t wszystkich idei. choć sama jest już ponad czy poza istnieniem (STcś*cetvcL rfj- okna; Tymi słowy, które sam nazwał ..boską przesadą”, ale które znalazły potężny oddźwięt w późniejszej, mistycznie nastrojonej filozofii, Platon chciał zapewne wyrazić, że doba. którego idea przewyższa nawet ideę istnienia, jest wszelkiego istnienia osnową. Doki jest początkiem i końcem w systemie Platona: jest pierwszą zasadą, wedle której powsu; świat, i ostatecznym celem, do którego dąży.

3- Nauka o państwie. Konkretne .zadania człowieka objawiają się w pełni —wedhi Platona — nie w życiu jednostkowym, lecz w społecznym. Przeto szczegóły swej etyli rozważał na tle teorii państwa. Wszakże nie państwa, jakie jest rzeczywiście, ale jaka być powinno. Temat byl nowy: teoria państwa, jaką budowali przedtem Grecy (np. sofiśc trzy mała się stosunków rzeczywistych i dążyła co najwyżej do zracjonalizowania środkóf. •b nie stawiała państwu celów. Platońska zaś teoria państwa, wyłożona w Państwie i wocń, była normatywną teorią państwa „najlepszego”, skonstruowaną wedle idei dofe i sprawiedliwości.

a) Państwo najlepsze winno dążyć do zalet najwyższych i właściwych ideom; za tak* Platon uważał powszechność i stałość. Ma przeto powodować się nie indywidualni pomysłami i aspiracjami, lecz ogólnymi zasadami; program Platona nie uwzględniał^ różnorodnych warunków, w jakich państwa żyją, i różnorodnych temperamentów, jak* mają ludy; byl jeden dla wszystkich, nie podlegał ani przystosowaniom, ani rozwojo* Od obywateli wymagał stałości w sposobie myślenia i odczuwania; poeci, którzy podległ na ogół zmiennym uczuciom, a przez sztukę swoją mogą w tym duchu oddziaływać

innych obywateli, byl tedy pierwszą b) Państwo d« aby każdy obywa jak organizm, a ny cel wszystkich tylko będzie w i

c)    Państwo r Państwo będzie « wiedzy, filozofcr

d)    Do państ oprócz władców nych przedmiot dania i musi p Państwo idealni częściom, z ktć a jednostką. Oz jest mądrość, s stan czyni swój państwa, jak c strażników, a : państwo musi

e) Idealne nięcie nie zapi nych. Przeciw i zniesiona jest jednak wspóln ale dlatego, żc doskonałości.

Ta utopia państwu, a p lizacja jej b> i szczęściem

VI. ESTI przynajmniej twórczość. V cłnje), pośre* wiają bogov Ale z dr jak malarst\ larz czy rze rzeczą bosk down ictw o. jest czynnik

lOO