filozofia egzamin8

IPigR,

'n\tó

i \Y\^otc\eso\\sV\ wykaz mc m W \ w    V.

\

Mając jui do dyspozycji pojęcie bytu _otai i strukturalnej wielości znaczeń bytu, musimy tych znaczeń | jakie one są, jako te \rystotc\es szk^K •wykaz*.

Oto wyliczenie i objaśnienie znaczeń byh$ PS

a) Bytem oaz^a się najpierw przypadłoś, \₀ padlościowy łub przypadkowy (óv mk przykład mówimy «cz\owiek jest muzykalny* lub | \ muzykalny* wskazujemy na przypadki bytu przypafl^-Sj^ bowiem, te ktoś jest muzykalny, nie wytate istoty czujek jedynie to, czym zdarza się człowiekowi być, czysty traf o?^4, V podłość.

b) Przeciwieństwem bytu przypadłościowego jest byt „ samym (óv v.aO^ł auro). Wskazuje on nie na to, co jest    Pjj

mnemu, jak byt przypadłościowy, lecz na to, co jest byt^j* w sobie, to znaczy istotowo. lako przykład ens per se wj"J podaje najczęściej tylko substancję; niekiedy jednak takie «jJ? kategorie; oprócz istoty czy substancji także jakość, ilość, działanie, doznawanie, miejsce i czas. Faktycznie u (w odróżnieniu od tego, co miało miejsce w spekulacjach ^ wiecznych) kategorie inne mi substancja są czymś o wiek haife trwałym niż coś czysto przypadłościowego (co wyraża coś cJj przypadkowego), jako ze są - jak zaraz, zobaczymy - iundameńtem w drugim porządku innych znaczeń bytu, aczkolwiek tyłków ^ podporządkowany substancji.

c) Na trzecim miejscu zostaje wyliczone znaczenie bytu jak prawdy i jemu zostaje przeciwstawione znaczenie rue-bylu jako

^a Pa. Metafizyka, ó 7, E 2-4 i dalsze wskazówki podane w natj mątw cytowanej * przypisie t6 i w naszym Wprowadzeniu do Metafizyku SAmte pomnijmy, te arystotelesowski wykaz znaczeń bytu pierwszy podał F. Brata w klasycznym już dziele: Von der nuuiningfochtn Bzdcutung da Sticndtn mA to-sloteles, Ftctag 1862 (Darmstadt 19®?).

MW'

, frióry można by nazwać ‘logicznym”: ponieważ jest¹⁰ Igłuje byt sądu prawdziwego, natomiast nic-byt

^fy^kaiujc byI ^    ^Jest 10 byt czysto myflny,

o| r Jy istnieje tylko w intelekcie i w umyśle, który i *

^!j,    fit wymienione znaczenie bytu jako mołnokiijśo

_lia przykład, źe widzącym jest zarówno ten, kto ma 0i. ^00, to znaczy ten, kto mote widzieć (czyli ten, kto ma JLjjj, ale - załóżmy - w tym momencie ma oczy za-:    . l j _(efli kto aktualnie widzi. Albo też mówimy, źe mą-

^'t zarówno ten, kto może spożytkować swoją wiedzę (na dffign arytmetykę, ale aktualnie nie liczy), jak i ten, kto ^ie i nie/ W^sf8< dobnie mówimy także, źe w akcie jest $ rzeźbiony, natomiast w możności jest blok marmuru, rlidbiffl obffbm dłutem. 1 w takim samym znaczeniu mówiły tfwie wyrosłe źdźbło pszenicy jest pszenicą, w tym sensie, że i pszenicą w możności, podczas gdy o dojrzałym kłosie mówimy it jest pszenicą w akcie. Bycie w akcie i bycie w możności - precy-■_e fapioteles - rozciąga się na wszystkie wyżej wymienione zna-wmożności albo w akcie może być byt przypadłościowy, f/isoźiiości lub w akcie może być byt sądu prawdziwego lub fałszy-a przede wszystkim w akcie lub w możności może być każda Minionych kategorii. (0 tym jednak powiemy obszerniej nieco

Wyk znaczeń bytu obejmuje zatem cztery znaczenia. Ściślej ty jednak mówić o czterech grupach znaczeń. Zaraz powiemy «iiej o tym, co pośrednio można już było dostrzec, że bytu nie można rozumieć jednoznacznie nawet w zakresie każdego z tych oterech znaczeń.

Schematycznie ujmując to, o czym była mowa, można na zakon-cenie ułożyć cztery znaczenia bytu, szeregując je od znaczenia najmocniejszego do najsłabszego w takiej kolejności:

h)    byt w akcie i w możności;

c) byt jako prawda i fałsz;

i)    byt jako przypadłość lub byt przypadkowy.