Foto0456

-po trzecie, przewidywaniu kierunku zmian tych procesów i zjawisk oraz określeniu możliwości przeciwdziałania im, jeśli uznamy je za niekorzystne czy nawet groźne dla naszych wartości. Wówczas w pracy badawczej podejmujemy także próbę projektowania działań służących osiąganiu zakładanych celów.

Ogólnie możomy więc przyjąć, że badania o charakterze teoretycznym mują nn celu uzyskanie odpowiedzi na postawione i zawarte w koncepcji badań pytania problemowe, potwierdzenio lub obalenie przyjętych hipotez oraz formułowanie tez, mających wartość poznawczą bądź praktyczną. Kwestie te omówione zostaną szerzę] w podrozdziałach 2.2 i 2.3 niniejszego opracowania.

1,2,2, Muksje metodologiczne

Jak Już wspomniano, studiowanie literatury Jako element procedury badawczą) (tabela I) i związane z nim analizy teoretyczne poprzedzają oprauowanie koncepcji iuulnń (Koncepcji pracy), jako swoistego narzędzia I drogowskazu, służącego wy« pracowaniu metody badań w ją) szerokim znaczeniu,

Koncepcja pracy magisterski^ ozy doktorskię], zamykająca pierwszy etap sza roko rozumianej metody badań, zwany etapem konceptuallzaąll, powinna zmaic riftllzowaO się w postaci kilku* bądź Hllkunnstostronicowegn dokumentu, Przykład koucepąji badań przedsiowinmy w załączniku Ii Powstanie koncepąjl badań MÓtb cepąji pracy) możliwe Jest dzięki posiadanej przez magistranta ciy doktorniuu wie* (Izy metodologiczną) 1 Je] twórczego wykorzystania tm potrzeby daną] pracy Rwali* (IkacyJnąji Możemy wówczas mówić o tełlekąlnch metodologicznych jaku o S\vo* litym procesie myślowym, podporządkowanym jednak pewnym rygorom wyulku-Jącynt z. ogólnych zasad metodologii badań oraz z przyjętej procedury badań,

Dotychczasowe rozważania zawarte w tym podrozdziale dotyczyły prac mogi* sleiukloh 1 doktorskich o charakterze teoretycznym i empirycznym, Warto przypo* maleć, że w praktyce spotyka się także prace o charakterze stricte metodologie** iiynt, będące efektem „badań nad badaniami’', Wymagają one jednak od autora ule tylko większego rakiem ogólną] wiedzy metodologicznej, ale I duZego dośwlad* czenła badawczego, Dlatego tez prace magisterskie l doktorskie poświęcone wyłącznic problematyce metodologicznej należą do rzadkości. Coraz częściej neto* miast magistranci l doktoranci decydąją »lę na prace en\plryczt\e.

t .2,3, Badania empiryczne

Czym różnią się scharakteryzowane pokrótce w podrozdziale 1,2.1 badania teoretyczne od badań empirycznych? Najkrócej mówiąc - zastosowanymi technikami i narzędziami badawczymi i i ogólnie biorąc - metodą badań. Wśród teore-

tyków, ale i badaczy praktyków nie ma jednolitego poglądu, czy w odniesieniu do badań i prac o charakterze teoretycznym można mówić o metodzie badań w jej węższym znaczeniu. Zagadnienie to rozwiniemy nieco szerzej w podrozdziale 2.3. Tymczasem przejdźmy do badań i prac empirycznych.

Empiria (doświadczenio) jest dla autorów prac o tym charakterze jednym z podstawowych źródeł Informacji zdobywanych, przetwarzanych i wcryflkowa* nyoh na potrzeby pracy magisterskiej czy doktorskiej. Informacjo te zdobywamy, korzystąjąc z odpowiednich technik i narządzi badawczych, charakterystycznych dla togo rodząju badań. Również w sposób speoyflczny dla badań empirycznych przetwarzamy i weryfikidemy uzyskano za pomocą tych technik i narządzi badawczych dane empiryczne i zbiory Informacji, W ten uproszczony sposób przybliżyli* limy nn potrzeby prac kwaliilknoyjnyoh o charakterze empirycznym istotą metody badań w Ją) wąższym znaczeniu.

Należy Jednak w tym mląlscu wspomnień, że w każdą) pracy o charakterze empirycznym typowe dla nią) badania empiryczne poprzedzone są dociekaniami teoretycznymi, luli efekty przedstawia sią w rozdziale pierwszym (teoretycznym) pracy magisterskiej czy dnkinriklą).

Również retlekąie metodologiczne poprzedzają rozpuozącie właściwych badań empirycznych, a wymiernym efektem lego etapu pracy myślową) sąt koncepą)a badań, która w pracy maglsterskią) I doklorsklą) Jest wykorzystywana Jako rozdział metodologiczny, umieszczany po rozdziale teoretycznym, Widzimy wiąc, że do> brze przygotowana konuepą)n badań to nie tylko wygodne I itlezliądne narządzie dla magistralna (doktoranta), ale równie* prawie golowy rozdział metodologiczny

19