Foto0680

Środowisko naturalne można /. kolei podzielić na: naziemne i podziemne. nawodne i podwodne, powietrzne i kosmiczne. Środowiska te wyznaczają przedmiotowe wymiary bezpieczeństwa, takie jak: bezpieczeństwo na lądzie, na wodzie, w powietrzu (w kosmosie), pod ziemią, pod wodą, itd.

Sroilowisko przyrodnicze dzieli się na ożywione (rośliny, zwierzęta, itd.) i nieożywione (woda, gleba, skały, minerały, itd.). Na środowisko natura!-ne/przyrodnicze składają się żyjące w różnych rodzajach środowisk naturalnych (naziemnych i podziemnych, nawodnych i podwodnych, powietrznych, itd.), różne rodzaje roślin, zwierząt, drobnoustrojów, itd. Środowiska te tworzą określone ekosystemy, kształtujące się w długich przedziałach czasu. Zakłócenie funkcjonowania tych systemów powoduje wiele niekorzystnych skutków dla różnych podmiotów i ich śr-idowśsk, chociaż skutki te mogą ujawniać się w różnych miejscach czaaoptz# ‘urny niekoniecznie „od zuruz” czy w krótkim czasio, ale także w tó/nyct- tAMtJoćft ’ urzestrzenl, czasami nawet w odległej.

W skład środowiska »u *    wchodzą różne rodząje zasobów. Zn-

toby ÓOttifalne są to WSZfdłde wy !r,pujące na Ziemi naturalne dobra możliwe ł do wykorzystania pr/cz v /.łowiska, Najogólniej biorąc dzieli się Je:

JkoJ pod wsglętleni odttawlubióici na;

•    zasoby odnawialne * uzupełniane w sposób ciągły lub sezonowo, np, ro* śllnność. zwierzęta,

s zasoby nieodnawialne « Ich Ilość Jest ograniczona, przez co mogą one ulec wyczerpaniu, np. węgiel kamienny, ropa naftowa,

•    zasoby częściowo odnawialne, np. gleby, woda.

Ib/ pod wsadem tigyiwsmkk

•    surowce mineralno - §ą to użyteczno dla człowieka skały I minerały. Jeśli występują w złożach, tzn. w dużym nagromadzeniu, nadają się do eks* plotuaoji I wykorzystaniu. Stanowią one około 75% surowoów stosowa* nych w gospodarce. Występną we wszystkich postaciach - stałej, ciekłą) i gazowej. Należą one do zasobów nieodnawialnych. Rozmieszczenie złóż surowców mineralnych jest na Ziemi nierównomierne, a ich dostęp* ność różna. Obecnie nąiważniąjszymi surowcami mineralnymi są:

o paliwa kopalne (surowce energetyczne): ropa naftowa, gnz ziemny, węgiel kamienny, węgiel brunatny, torf i pierwiastki promieniotwór* cze,

o zasoby metaliczne: żelazo, boksyt, mangan, magnezyt, miedź, ołów, cynk, cyna, wolfram, chrom, złoto, srebro, platyna, uran, rtęć, mollb* den i inne,

o zasoby niemetaliczne: chlorek sodu, fosforyty, azotany, siarka i inne, o zasoby skalne (lite 1 zwięzłe); granity, bazalty, zlepieńce, piaskowce, marmury, wapienie, gipsy, gliny, piaski, iły i inne, o zasoby zdobnicze, np. kamienie szlachetne i półszlachetne.

•    woda - jest ono wykorzystywana przede wszystkim jako woda pitna, do kanalizacji oraz jako surowiec energetyczny. Należy ono do odnawialnych zasobów naturalnych,

•    powietrze - jest to zasób cenny głównie ze względu na tlen atmosferyczny, którym człowiek oddycha i który może zostać wykorzystany w procesach technologicznych, ale także jako wiatr - będący odnawialnym źródłem energii,

•    energio słoneczna • należy do odnawialnych surowców energetycznych,

•    drewno | jest wykorzystywane do produkcji energii cieplnej oraz wykorzystywane w budownictwie, Zasoby leśne, mimo że się odradzają, zalicza się do nieodnawialnych zasobów naturalnych, gdyż proces ich odrastania jest bardzo powolny i długotrwały,

•    glebo - jest zasobem odpowiedzialnym za produkcję roślinną, Łatwo ulega degradacji i mimo żc w wyniku procesu glebotwórczego ma możliwość odradzania się, proces ten postępuje bardzo powoli, stąd gleby należą do trudno odnawialnych zasobów naturalnych,

d ze względu na objlloić występowania wymienia się:

•    zasoby występujące powszechnie, występujące w ilościach „niewyczerpanych”. Są one rozmieszczone względnie równomiernie, np, gazy w powietrzu, surowce skalne, lip,,

•    zasoby występujące obficie, obliczone na kilkaset lat, np. węgiel kamienny,

•    zasoby występujące ograniczenie, czyli występujące w niewielkich Ilościach, które w krótkim czasie mogą ulec wyczerpaniu, np. ropa nallowa,

Każdy człowiek stanowi swoisty mlkrokosmos, zawlerąjący w sobie różne rodząje zasobów, które łączą go, niąjako „splnąją”. z różnymi rodzajami środowisk - ze środowiskiem naturalnym (przyrodniczym), ze środowiskiem społecznym i kulturowym. We wszystkich tych rodzajach środowisk człowiek Jest Jakby „zanurzony”, a wiele elementów tych środowisk „przenika go".

Człowiek jako Istota społeczna⁰¹¹ potrzebuje dla normalnego ftmkcjo-nowania również środowisku społecznego i różnych rodzajów zasobów istniejących w tym środowisku. Mówiąc o środowisku społecznym można wymienić takie Jego rodząje, Jak: grupy społeczne i zawodowe, grupy etniczne, społeczności lokalne, społeczeństwa (narody), itd. Dlatego w literaturze spotyka się takie pojęcia, jak: bezpieczeństwo personalne⁹⁰, bezpieczeństwo w „malej ojczyźnie’', bezpieczeństwo narodowe, bezpieczeństwo regionalne, itd,

Z punktu widzenia bezpieczeństwa środowisko społeczne człowieka dzieli się na:

a/ środowisko rodzinne, b/ środowisko zawodowe,

^WE. Aronson, Psychologia społeczna. Serce i umysł, Poznań 1997, ^WR. Rosa, op.olt,,

77