Ekonomika turystyki R Łazarek (27)

• Dobra komplementarne, czyli uzupełniające dobra i usługi turystyczne, tj. takie, które są związane z obydwiema poprzednimi grupami. Całość komplementarnych dóbr i usług turystycznych, jak komunikacja, drogi, baza noclegowa, gastronomia, przedsiębiorstwa turystyczne itp., stanowi „wyposażenie recepcyjne” kraju, regionu, miejscowości czy dzielnicy.

Wszystkie dobra turystyczne dzieli się na podstawowe i komplementarne. Podstawowymi dobrami turystycznymi są dobra naturalne i produkty pracy ludzkiej tworzone pośrednio z myślą o turystyce. Stanowią one główną siłę przyciągania turystów. Termin „podstawowe dobra turystyczne” odpowiada pojęciu „walory turystyczne”. Komplementarne dobra i usługi turystyczne stanowią bazę materialną i organizacyjną rozwoju turystyki. Dobra i usługi komplementarne zaspokajają potrzeby turystyczne łącznic z dobrami turystycznymi. Komplementarne dobra turystyczne tworzą głównie materialno-organizacyjne warunki rozwoju usług turystycznych¹³.

M. Troisi przyznaje dobrom naturalnym charakter kapitału, ponieważ są one źródłem napływu pieniądza. Ogół wszystkich dóbr turystycznych naturalnych i stworzonych przez człowieka, będących atrakcją dla turystów, stanowi majątek turystyczny kraju.

Człowiek może rozwijać działalność gospodarczą w celu zachowania i ulepszania dóbr turystycznych, takich jak piękno krajobrazu, piękno panoramy, klimat, powietrze, akweny, plaże itp.

Wspominaliśmy, że M. Troisi uważa, iż takie dobra można traktować jako potencjalny, ukryty kapitał. Dla turystów natomiast dobra te stanowią źródło korzyści psychicznych, przeżyć duchowych, estetycznych itp., ale organizatorom turystyki zapewniają materialne, wymierne dochody. Tego rodzaju dobra mają charakter „dóbr materialnych nieprzenośnych”, co znaczy, że nie mogą być odłączone od kraju czy miejscowości, gdzie występują. Stanowią bowiem całość z dobrami materialnymi z nimi związanymi.

Typowy przykład. Podczas pobytu w stolicy Syrii, Damaszku, w programie zwiedzania przewiduje się wyjazd autokarem na wznoszące się nad miastem wzgórza. Znajduje się tam zagospodarowany punkt widokowy (napoje, pamiątki). Rozciąga się stamtąd w dalekiej perspektywie wspaniały widok na ośnieżone góry Golan, natomiast w dole ukazuje się w całej okazałości olbrzymie miasto Damaszek, z wieloma meczetami. W pewnej chwili zadumanym turystom przewodnik wskazuje położone o kilkadziesiąt metrów poniżej miejsce, mówiąc: „właśnie przypuszczalnie w tym miejscu Kain zabił Abla” (według Starego Testamentu Abel był młodszym synem Adama i Ewy, pierwszym człowiekiem, który zajmował się pasterstwem - został zabity z zawiści przez starszego brata za to, że Bóg przyjął od Abla ofiarę ze zwierząt). Dla wielu słuchających jest to wielkie przeżycie, a niektórzy przebywają wiele tysięcy kilometrów, aby się znaleźć w biblijnym miejscu życia Adama i Ewy, Wydają pieniądze na komunikację, hotele, pamiątki itp. Mamy w tym przypadku do czynienia z typowym dobrem turystycznym nieprzenośnym¹⁴.

¹³ W. Gaworecki: Turystyka, PWE, Warszawa 1994, s. 79-81.

¹⁴ Na podstawie bezpośredniej obserwacji autora.