Ekonomika turystyki R Łazarek (151)

styczna sprzedająca bezpośrednio dobra i usługi turystom, ale pośrednio także wiele kooperujących gałęzi gospodarki, które dostarczają dobra i usługi przedsiębiorstwom turystycznym. Z utargów turystycznych część wpływa jako dochód brutto do jednostek działających w gospodarce turystycznej (zarobki, pensje, odpisy i dochody w różnych formach z tytułu własności i eksploatacji), część przechodzi w formie podatków pośrednich na rzecz instytucji publicznych, a część jest przekazywana na rzecz gałęzi kooperujących. Gdy obserwuje się strumień wydatków aż do jego ostatnich rozgałęzień, można dostrzec, jak się on rozpływa bez reszty w dochodach brutto, łącznie z podatkami bezpośrednimi i odpisami różnych gałęzi gospodarki w podatkach pośrednich i w imporcie.

Jest to logiczne i zrozumiałe oraz możliwe do zaakceptowania bez prowadzenia specjalnych badań. Niekiedy takie badania mogą być potrzebne, aby uzyskać argumenty niezbędne do przekonania różnych środowisk pozaturystycznych i elit decyzyjnych o korzyściach, jakie rozwój turystyki zapewnia nie tylko gospodarce turystycznej, ale także innym działom gospodarki pozornie odległym od gospodarki turystycznej.

Takie badanie, bardzo pracochłonne, przeprowadzono dużym nakładem sił i środków w Austrii na początku lat sześćdziesiątych²². Badanie miało służyć wykazaniu, jaki. wpływ wywiera zagraniczna turystyka przyjazdowa na tworzenie się produktu krajowego brutto w takich działach gospodarki jak przemysł i rolnictwo. Chodziło o wykazanie, jaką cześć wpływów z turystyki zagranicznej przejmują za pośrednictwem gospodarki turystycznej przemysł i rolnictwo (zob. tab. 44).

Badanie dotyczyło dochodów z zagranicznej turystyki przyjazdowej do Austrii w roku gospodarczym 1961/1962. Do przeprowadzenia badania utworzono zbiorczy sektor gospodarki turystycznej, obejmujący 18 branż, m.in.: zakwaterowanie, gastronomię, handel detaliczny, różne usługi i komunikacją. Całość wpływów z turystyki zagranicznej (w kwocie 10 771 min szyi.) podzielono według branż. Następnie obliczono wartość dodaną w poszczególnych branżach gospodarki turystycznej. Odliczając uprzednie koszty przerobu i transportu oraz import, uzyskano wartość wytworzoną w rolnictwie, przemyśle i gospodarce turystycznej, a po potrąceniu podatków pośrednich i bezpośrednich otrzymano pozostały dochód do dyspozycji. Okazało się, że prawie połowa dochodu otrzymanego z turystyki zagranicznej za pośrednictwem gospodarki turystycznej przypadła na rolnictwo i przemysł. Rachunek ten pokazał, że w rozwoju turystyki powinny być zainteresowane także działy pozornie odległe od gospodarki turystycznej, takie jak przemysł i rolnictwo.

Schemat rachunku wartości dodanej w działach poprzedzających gospodarkę tuiystyczną, tj. w rolnictwie i w przemyśle, przedstawiał się następująco:

Rolnictwo    min szylingów

1.    JCoszt żywności (bez napojów) w turystyce    4 670

2.    Odliczenie 20% na bezpośredni import gospodarki turystycznej - 934

3.    Reszta = obrót produktami krajowymi    3 736

²² W, Kohihauser, N. Scidel: Zagraniczny ruch turystyczny jako źródło dochodu gospodarki austriackiej, GKKFiT, Warszawa 1967 (Monatsberichte des Ósterreichischen Institutes fur Wirt-schaftsforschurtg z 1 VI 1964, zał. nr 74).

154