Foto2901

48 Rozdział 1

wojewoda niewłaściwie kieruje działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, minister⁷⁴ może zawiesić jego uprawnienia oraz wyznaczyć pełnomocnika do kierowania działaniami z zakresu zarządzania kryzysowego na terenie województwa. Podobne postanowienia wprowadza ustawa o stanie wyjątkowym. Zgodnie z art. 12 tej ustawy, jeżeli organy gminy, powiatu lub samorządu województwa nie wykazują dostatecznej skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych lub w realizacji działań wynikających z przepisów o wprowadzeniu stanu wyjątkowego (wojennego), Prezes Rady Ministrów, na wniosek właściwego wojewody, może zawiesić te organy do czasu zniesienia stanu wyjątkowego lub na czas określony i ustanowić w ich miejsce zarząd komisaryczny sprawowany przez komisarza rządowego. Stan zawieszenia organów gminy, powiatu lub samorządu województwa ustaje z upływem czasu określonego przez Prezesa Rady Ministrów oraz z mocy prawa z dniem zniesienia stanu wyjątkowego⁷⁵.

Podstawowe jednostki organizacyjne uczestniczące w zarządzaniu kryzysowym w Polsce przedstawiono na rysunku 7.

Jednostki przedstawione na rysunku 2. tworzą aparat zarządzający w systemie zarządzania kryzysowego, który definiowany jest jako „skoordynowany wewnętrznie i tworzący pewną całość — dynamicznie się rozwijający układ trzech zasadniczych podsystemów (podsystemu organów zarządzających — aparatu zarzą-dzającego; podsystemu powiązań informacyjnych wewnątrz organizacji; podsystemu metod i działań, czyli reguł funkcjonowania organizacji) realizujących wspólnie jeden zasadniczy cel: obniżenie stopnia oddziaływania czynników sytuacji kryzysowej na funkcjonowanie organizacji, a w przypadku ich wystąpienia minimalizacji ich wpływu i skutków”⁷⁶.

Z założeń ustawy o zarządzaniu kryzysowym wynika, że zarządzanie to przebiega przede wszystkim na poziomie samorządu gminnego i powiatowego — rysunek 8.

Reguła zarządzania kryzysowego jest przede wszystkim konsekwencją podziału administracyjnego kraju i zespolenia części administracji. Na najwyższym szczeblu władzy realizowana jest jedynie koordynacja działań, a wraz z przechodzeniem na niższe szczeble zastępowana jest ona przez zarządzanie.

⁷⁴    Zgodnie z art. 8 pkt. 4 ustawy o stanie klęski żywiołowej ministrem tym może być minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister, do zakresu działania którego należy zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub ich usuwanie, a w przypadku wątpliwości co do właściwości ministra lub w przypadku, gdy właściwych jest kilku ministrów - minister wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów — jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego województwa.

⁷⁵    Art, 12 Ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o sianie wyjątkowym (DzU z2002 r. Nr 113, poz. 985, z późn. zm.); art. 14 Ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2002 r. Nr 156, poz. 1301).

⁷⁶    System reagowania kryzysowego, (red.) J. Gryz, W. Kitler, Wydawnictwo Adam Marszalek, Toruń 2007, s. 36.

Rysunek 7. Jednostki organizacyjne w zarządzaniu kryzysowym w Polsce

POZIOM

CENTRALNY

Prezes Rady Ministrów Rada Ministrów Minister właściwy ds. wewnętrznych

POZIOM

WOJEWÓDZKI

POZIOM

POWIATOWY

- Rządowy Zespół Zarządzania Kryzysowego - Rządowe Centrum Bezpieczeństwa

-    zespoły zarządzania kryzysowego

-    Centra Zarządzania Kryzysowego

-    komórka organizacyjna właściwa w sprawach zarządzania kryzysowego

w urzędzie wojewódzkim

-    wojewódzki zespół zarządzania

kryzysowego

-    wojewódzkie centra zarządzania

kryzysowego

-    powiatowy zespół zarządzania

kryzysowego

-    powiatowe centra zarządzania

kryzysowego

POZIOM

GMINNY

Wójt,

bumristrz,

prezydent

— komórka organizacyjna urzędu gminy (miasta) właściwa w sprawach zarządzania kryzysowego — gminny zespół zarządzania kryzysowego

- gminne (miejskie) centra zarządzania kryzysowego

Źródło: K. Sienkiewicz-Małyjurek. Z.T. Niczyporuk, Bezpieczeństwo publiczne - zarys problematyki. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010, s. 74.

Rysunek 8. Reguła zarządzania kryzysowego

Źródło: B. Kosowski, Programowanie działań na wypadek zaistnienia sytuacji kryzysowych. Szkoła Aspirantów Państwowej Straży Pożarnej, Kraków 2006, s. 41.