Ekonomika turystyki R Łazarek (37)

Punktem wyjścia tej klasyfikacji były trzy rodzaje turystyki, a mianowicie turystyka wypoczynkowa, poznawcza i specjalistyczna. Stosownie do tego O. Roga-lewski wyróżnił trzy podstawowe grupy walorów turystycznych.

1. Walory wypoczynkowe. Wyróżniamy tu walory wypoczynkowe letnie i zimowe. Obszary mające waloiy wypoczynkowe O. Rogalewski dzieli na cztery podstawowe grupy, tj. na tereny o walorach środowiska wypoczynkowego, wielkie miasta będące równocześnie wyróżniającymi się ośrodkami życia kulturalnego, modne miejscowości stanowiące centra rozrywkowo-wypoczynkowe oraz miejscowości uzdrowiskowe.

2. Walory krajoznawcze. Należą do nich: walory środowiska przyrodniczego (tj. charakterystyczne zespoły krajobrazowe i osobliwości przyrodnicze oraz cieki wodne), walory tradycyjnej kultury ludowej, (tj. folklor, obrzędy ludowe, dzieła sztuki ludowej plastycznej, relikty ludowej kultury materialnej),walory dóbr kultury (tj. zabytki budownictwa, sztuk plastycznych, kultury materialnej, pamiątki historyczne), walory współczesnych osiągnięć człowieka (tj. charakterystyczne obiekty oraz przejawy współczesnej gospodarki, techniki, nauki i kultury). W grupie zabytków należy wyróżnić centra zabytkowe, np. śródmieścia historyczne starych grodów, zespoły zabytkowe, tj. zgrupowanie kilku obiektów zabytkowych różnego rodzaju (np. Nieborów, gdzie znajduje się pałac, park, muzeum wnętrz itd.) oraz obiekty zabytkowe (np. ruiny zamku, zabytkowy kościół, zabytkowy klasztor, ciekawy pomnik itp.), a wreszcie miejsca historyczne, tj. miejsca ważnego wydarzenia historycznego, działalności wybitnych jednostek czy grup ludzi oraz ośrodki zabytków ruchomych (np. muzea, archiwa, biblioteki).

3. Walory specjalistyczne. Są to cechy i elementy środowiska przyrodniczego, które umożliwiają uprawianie poszczególnych rodzajów turystyki specjalistycznej. Wyróżnia się zatem walory wędkarskie, myśliwskie, żeglarskie i motorowodne, taternickie (alpinistyczne) i walory turystyki jeździeckiej. W zależności od innych rodzajów turystyki specjalistycznej można wyróżniać odpowiednie walory turystyczne.

Przedstawiona przez O. Rogalewskiego koncepcja klasyfikacji walorów turystycznych została w Polsce dość powszechnie przyjęta przez autorów różnych podręczników geografii turystycznej. Przyjmują oni generalnie podział walorów turystycznych na walory wypoczynkowe, specjalistyczne i krajoznawcze (Z. Kruczek, St. Sacha: Geografia atrakcji turystycznych Polski, OSTOJA, Kraków 1995) czy na walory wypoczynkowe, krajoznawcze, antropogeniczne i specjalistyczne (T. Lijewski, B. Mikułowski, J. Wyrzykowski: Geografia turystyki Polski, PWE 1998). Szkoda, że przy tych klasyfikacjach w zasadzie znikły wyodrębnione przez M. Baud~Bovy’ego walory turystyczne „ludzkie”, a w szczególności takie jak poczucie godności, różne pojęcia honoru, zwyczaje i potrzeba ich przestrzegania oraz inne.

Biorąc po uwagę kwestie zaspokojenia podstawowych potrzeb, jakie odczuwa turysta w związku z uprawianiem turystyki - tj. potrzeb zmiany stałego otoczenia (miejsca stałego zamieszkania, czyli dotarcia do miejsca celu podróży turystycznej), potrzeby zakwaterowania, wyżywienia i korzystania z innych usług związa-