Ekonomika turystyki R Łazarek (70)

trzeby niezależności oraz samorealizacji. W tej grupie najsilniejsze są wartości duchowe i estetyczne oraz aspiracje twórcze.

Do czynników społecznych zalicza się także mobilność osobistą. Wynika ona głównie z coraz większej liczby gospodarstw domowych posiadających samochody.

• Osobowość - do tej grupy zalicza się niektóre cechy demograficzne, takie jak płeć, wiek, stan cywilny i rodzinny, oraz cechy osobiste, np. ciekawość życia, łatwe kontakty z otoczeniem, potrzeba podróży, hobby, pozytywny stosunek do wypoczynku i rekreacji.

• Państwo - do tej grupy czynników zalicza się na ogół stosunki polityczne, formalności graniczne, różne regulacje rządowe w zakresie ochrony konkurencji, ochrony prawnej konsumenta i ochrony środowiska naturalnego, regulacje podatkowe i inne w zakresie popierania turystyki socjalnej oraz turystyki dzieci i młodzieży.

• Podaż i media - ta grupa czynników obejmuje przede wszystkim wielkość i strukturę podaży, ceny i ich dostosowanie do różnych grup dochodowych oraz działalność środków masowego przekazu w dziedzinie propagandy i reklamy, inspiracji, wzbudzania potrzeb w zakresie turystyki i wychowania wszystkich grup społecznych w duchu turystyki i rekreacji, także poczucia gościnności i uprzejmości wobec odwiedzających dany kraj, region i miejscowość.

5.5. Badanie popytu turystycznego

Badanie popytu turystycznego sprowadza się do badania wielkości, dynamiki oraz struktury krajowej i zagranicznej turystyki wyjazdowej i przyjazdowej, w tym liczby odwiedzających i turystów. Bada się nie tylko liczbą osób i noclegów, chodzi także o uzyskanie informacji dotyczących rodzajów i form turystyki, struktury demograficznej i społeczno-zawodowej turystów, środków transportu, bazy noclegowej, wyjazdów, rozkładu terytorialnego i czasowego, poziomu usług, wielkości i struktury wydatków, zadowolenia z pobytu i wielu innych informacji zarówno w skali regionów obejmujących grupy zainteresowanych krajów, w skali poszczególnych krajów, ich regionów i miejscowości, jak i dla potrzeb zainteresowanych przedsiębiorstw i instytucji.

Mogą być prowadzone badania pełne, które obejmują całą badaną zbiorowość (np. statystyka hotelowa czy informacje zbierane na granicy państwa zwłaszcza wtedy, kiedy istnieją rygorystyczne formalności graniczne). Trudniej zbierać te informacje wówczas, gdy następuje liberalizacja formalności granicznych (od znoszenia wiz po całkowitą swobodę w przekraczaniu granic). Odpowiednio badania takie można prowadzić w odniesieniu do turystyki wewnątrzkrajowej w przypadku regionów i poszczególnych miejscowości. Coraz częściej powstaje wtedy potrzeba badań częściowych. Są to albo badania reprezentacyjne, przy których stosuje się losowy dobór próbki, albo też badania częściowe, prowadzone metodą doboru celowego. Przy badaniach częściowych wiarygodność wyników zależy od poprawności metodologicznej ustalenia czasu badania, doboru próbki, konstrukcji ankiety i redakcji pytań, a także od sposobu uzyskiwania odpowiedzi, tj. wypełniania ankiety przez