Foto2967

ISO Rozdział 2

2.3.1. Mapy topograficzne w standardach zachodnich

Przeznaczenie map topograficznych bez względu na ich budowę, kraj pochodzenia czy rodzaj odwzorowania jest wszędzie takie same. Wykorzystywane są one przez wojsko przy organizacji i prowadzeniu działań. Stosowane są do orientowania się w terenie, rozpoznawania i oceny terenu, planowania logistycznego, realizacji misji pokojowych, w zarządzaniu kryzysowym, do zwalczania klęsk żywiołowych, ewakuacji, sporządzania określonych dokumentów przez administrację państwową różnego szczebla oraz wykorzystywane w Globalnym Systemie Pozycjonowania — GPS (Global Positioning System). Odbiornik GPS jest praktycznie bezużyteczny bez odpowiednich map. Jego istotą jest wskazywanie „pozycji” na mapie. Bez podstaw topografii i umiejętności czytania map topograficznych to nie jest takie proste. Sprawa się jeszcze bardziej komplikuje, kiedy odbiornika zaprojektowanego dla państw zachodnich (czytaj: NATO) próbuje się używać z mapami topograficznymi pozostałymi po Układzie Warszawskim.

Mapy topograficzne poszczególnych państw zachodnich znacznie różnią się między sobą, pod względem: odwzorowań, skal, treści klasyfikacji obiektów, opisów pozaramkowych itp. Ale zasady graficzne elementów pokrycia i rzeźby terenu są takie same na wszystkich mapach. Po powstaniu NATO — jeden z jego organów określany skrótem MAS (Military Agency for Standarization) opracował program ujednolicenia opracowań kartograficznych we wszystkich państwach członkowskich, który obejmował:

-    odwzorowanie i układ współrzędnych prostokątnych płaskich UTM,

-    system meldunkowy UTM,

-    metryczny system miar i metryczny system skalowy,

-    amerykańskie standardy dokładności, zakres treści oraz szaty graficzne map.

W praktyce unifikacja map topograficznych poszczególnych krajów NATO

ograniczyła się początkowo do:

-    opisu współrzędnych narożników ramek arkuszy map w nowym układzie geodezyjnym,

-    nadruku siatki meldunkowej UTM,

-    dodanie objaśnień w języku angielskim, a także w języku kraju sąsiedniego. Właściwości polskich map topograficznych w skalach 1:25 000, 1:50 000,

1:100 000 w standardach NATO to:

-    siatki współrzędnych i arkusze map są w uniwersalnym odwzorowaniu Mer-catora UTM (Uniwersał Transverse Mercator) ziemskiej elipsoidy WGS 84 (World Geodetlc System),

-    siatka meldunkowa UTM (kilometrowa),

-    układ współrzędnych prostokątnych płaskich UTM,

-    obszerniejsze informacje pozaramkowe,

-    format arkuszy powiększony dwukrotnie (84 x 64) w stosunku do poprzednich wydań przez poziome połączenie dwóch sąsiednich arkuszy map.

W opracowanych mapach topograficznych według standardów zachodnich na naszych mapach wykorzystano dotychczasowe polskie zasoby map topograficznych, z których na mapach standardowych pozostawiono:

-    oznaczenie godeł arkuszy (PODWÓJNE) oparte na podziale Międzynarodowej Mapy Świata w skali 1:1000 000,

-    zmodyfikowane umowne znaki topograficzne,

-    poziom odniesienia wysokości Kronsztad (0,00) - na zachodzie preferowany jest poziom odniesienia wysokości Amsterdam (+0,16 m).

A = K+0,16m

Zakres treści map określają odpowiednie dokumenty standaryzacyjne.

Na mapach topograficznych stosowane są krajowe jednolite znaki umowne. Wybrane w legendzie najważniejsze znaki: linii komunikacyjnych, granic, punktów geodezyjnych, osiedli, roślinności, obiektów gospodarczych, wód i obiektów z nimi związanych - wyszczególnione są w informacjach pozaramkowych, na każdym arkuszu mapy. Treść map topograficznych zależy w dużej mierze od skali mapy. Najbardziej szczegółowa jest treść mapy 1:2S000, będąca mapą podstawową do opracowania map w skalach mniejszych.

Dokładność mapy oraz jej zasięg zależą od skali, według zasady, że im większa skala, tym mniejszy obszar terenu przedstawia arkusz mapy, przy zachowaniu jego formatu i wymiarów zewnętrznych. Formaty wszystkich map mają kształt zbliżony do trapezów, których bokami są linie południków i równoleżników. Wymiary każdego arkusza mapy topograficznej bez względu na skalę i godło wynoszą około 84,0 cm x 64,0 cm.

Tabela 5. Format i zasięg map topograficznych na obszar Polski

Skala mapy	Liczba arkuszy na pokrycia Polski	Wymiary ramak arkuszy map (km)	Powlsrzchnla terenu na arkuszu mapy (km*)
1:25 000	2260	18,75 x 9,25	ok. 170
1:50 000	565	37,5 x 18,5	ok.690
1:100000	154	75x37	ok. 2750

Źródło: Opracowanie własne.

Przedstawiając fizyczną powierzchnię Ziemi na mapach topograficznych według standardów zachodnich za podstawę przyjęto globalny geodezyjny system odniesienia WGS 84 (World Geodetic System). Opracowany został w 1984 r. dzięki zastosowaniu geodezyjnych technik satelitarnych. WGS-84 jest na zachodzie preferowanym układem odniesienia dla opracowania wszystkich map topograficznych i planów miast w skalach 1:25 000 i większych. Elipsoida WGS-84 została przyjęta w NATO jako powierzchnia odniesienia do obliczeń geodezyj-