ekonomika (163)

324 K» Cny u«łuK transportowych

Rys. 10.1. Czynniki wywierające wpływ na cenę transportu

Źródło: J. Tarkowski B. Iresthil. K Lumsden: Transport-logistyka Instytut Logistyki i Magazynowania, ftiznań 1999. s. 273.

formę walki cenowej. Cena nie może być jednak niższa od kosztów krańcowych, pokrywających całkowite koszty zmienne wy konania przewozu, i to tytko w sporadycznych przypadkach. Z kolei górny pułap cen wyznaczają zdolność płatnicza klienta i ceny usług mogących zaspokoić tę samą potrzebę transportowy.

IV gospodarce rynkowej ceny są jednym z ważniejszych narzędzi regulacji ekonomicznej, czyli oddziaływania państwa na wybrane rynki lub podmioty w celu skłonienia ich do określonych zachowań. Na rynku transportowym regulacja cen przez państwo polega na ustalaniu pewnych norm kwotowych lub kalkulacyjnych, zgodnie z którymi jednostki gospodarcze mogą zawierać transakcje kupna-sprzedaży. Norma kwotowa polega na ustaleniu wysokości ceny w jednostkach pieniężnych. Ceny ustalone w ten sposób mogą mieć charakter cen obowiązujących (czyli taryf na określone usługi transportowe), cen maksymalnych lub minimalnych. Z kolei w normach kalkulacyjnych określa się podstawy kalkulacji cen, formuły rachunku oraz ceny parametrów uwzględnia-

_f#thunku Podstawę kadkuUcji stanowi koszt u«tng> pcMutaiony |»z«x

^    ^ lub cena innych ■■■*■■§ w oiinitrttwhi <So których ma być---* sianą

poprzez upoważnione inatytucjr rządowe lub umin i ^lm_t<

Ul _ln.»k>wać wyaokolć cen na ualugi tra nsportowe, oddział ująć za po-Ltś* y_n0rodr»ycli instrumentów prawnych, talach Jak®:

publikowania cen, aby kupujący mogl porównać ceną nis rowan^

•    konkurenta;

****    oddziaływanie na wysokość cer* w momencie ich ustalania,

•    %v przed »iybu.ir»twach użytocznoAd publicznej; z zmów omowych producentów usług,

•    cen minimainy ch, uniemazbwta)%rych stosowanie om dum

•    _lt^yfh w celu mis/czenia konkurenta;

RHUczawcj reklamy, dotyczącej oferowanych cm (np. gdy ob-

•    cen jest fikcyjna, obwarowana warunkami trudnymi do spełnienia).

ⁿ ko»VC» powszechnym narzędziem polityki transportowej, wpływającym ^rTyfliig. jest subwencjonowanie transportu. Subwencje mogą otrzymy-

^__gałęzie transportu łub przi dsiębiorstwa transportowe w pnąln i

^ j do przewozów lub z prrrrnai.'z«niem na inwestycje infrastrukturalne Cenotwórcze su również podatki oraz niektóre przepisy i normy ^W*-iw, który ch stosowanie wymaga od przed ■ >ęhsorsłwa transportowego po> ‘^isjerua określonych knartrtw, np. nomy techniczne dotyczące parametrów, ^ | wyposażenia poje retów. Ne wysokość cen wpływ mają różnego rodzaju _limm irm r prawne Do takich ograniczeń można zaliczyć raka? ruchu w dna .wsteczne lub zasady dotyczące czasu pracy i dna wolnych. W teorii ekonomii wyróżnia Sf traty podstawy ustalania cen (metody kalkulacji)*^:

•    metodę kosztową;

•    metodę popytową.

•    metodą: opartą na knnkurmcji

Metody kr mogą być wyfcorzystjrwMt równocześnie lub w zależności od kon-cemyćh warunków rynkowych, z tym be jedna z nich nu zawsze znaczenie

domtiuijące

Cena ustalona metod ą kosztową obejmuje koszty jednostkowe, poniesione p®2 fnadńfftjsorstwo w związku z wytworzeniem określonej usługi, oraz na-antzysku. Ostateczna cena. jaką płaci nabywca, jest powiększona o podatek od ■■■hr i usług, który nakazy r apłacić do budżetu państwa. Metoda ta jest pro-• itąso w tnuisporor spotykana, jej wadą jest brak związku ceny z popytem sprzedaży Gana ustalana tą metodą może być wyższa od ceny.