ekonomika (40)

78 3. Iranspi

w skali roku. Również większość wpływów do budżetu z opłat celnych od im portu środków transportu pochodzi z transportu samochodowego. W tych przedsiębiorstwach bardzo wysoki jest też udział kosztów paliwa, na które w dużej mierze składają się podatki - VAT i akcyza.

Lista podatków specyficznych dla działalności transportowej jest bardzo szeroka i różna dla każdej gałęzi transportu, ale w najogólniejszy sposób możemy podzielić je na związane z wykonywaniem zawodu przewoźnika i z korzystaniem z infrastruktury. Najwięcej różnego rodzaju podatków i opłat obciąża przedsiębiorstwa transportu samochodowego (tab. 3.4).

Tab. 3.4. Podatki i opłaty specyficzne dla poszczególnych gałęzi transportu w Polsce

Gałąź transportu	Podatki i opłaty związane z wykonywaniem zawodu przewoźnika	Podatki i opłaty związane z korzystaniem z infrastruktury
Transport 1 samochodowy	•    opłaty za licencje 1 na wykonywanie zawodu przewoźnika •    opłaty za udzielenie zezwolenia zagranicznego	•    opłaty za przejazdy po drogach publicznych pojazdów ponadgabarytowych i przekraczających j dopuszczalny ciężar •    opłaty za przeprawy promowe na drogach publicznych •    opłaty za parkowanie pojazdów na drogach publicznych •    kary za zajęcie pasa drogowego •    opłaty za płatne autostrady i drogi •    winiety
Transport kolejowy	• opłaty za koncesje na wykonywanie przewozów kolejowych	opłaty za korzystanie z dróg kolejowych _ j
Transport lotniczy	opłaty za licencje 1 * na wykonywanie zawodu przewoźnika lotniczego |	opłaty lotniskowe
Żegluga śródlądowa i	opłaty za świadectwo 1 • opłaty portowe zdolności żeglugowej 1 * opłaty za korzystanie z urządzeń 1 wodnych do celów żeglugi i spławu 1 • opłaty za wydobywanie 1 minerałów z dna rzeki

Źródło: A. Kbźlalc Harmonizacja warunków konkurencji w transporcie. Wyd. UG, Gdańsk 2002, s. 92.

W dostępnych statystykach brak jest najnowszych danych określających wysokość świadczeń wpłacanych przez transport do budżetu w formie podat-

3.7. Analiza powiązań transportu z budżetem państwa

ków pośrednich i bezpośrednich (np. zawartych w cenie paliwa, opłatach rejestracyjnych, podatku obrotowym, dochodowym, od płac, dywidendy). GUS podawał dla roku 1989 ogólną kwotę 417 mld zł, co stanowiło 1,4% dochodów budżetowych, wydatki zaś na transport stanowiły 3,7% wydatków ogółem. W 2004 roku same podatki paliwowe stanowiły 6,8% dochodów budżetu państwa, natomiast wydatki na transport pochłonęły zaledwie 2,79% środków budżetowych⁷⁵. Podatki paliwowe wpływające do budżetu państwa w około 3/4 pochodzą z motoryzacji indywidualnej, która nie jest zaliczana do sfery transportu, a do konsumpcji gospodarstw domowych. Gdyby jednak wliczyć też wpływy z motoryzacji indywidualnej, to udział transportu w tworzeniu dochodów budżetowych byłby znacznie większy właśnie z tytułu opodatkowania samochodów osobowych, paliw oraz ceł.

Transport stanowi dla budżetu państwa poważne obciążenie, gdyż wymaga zarówno wydatków bieżących na utrzymanie działalności eksploatacyjnej,

Tab. 3.5. Wydatki budżetu państwa na transport

i łączność w Polsce w 2004 roku (tys. zł)

Wydatki z budżetu państwa	4 813 835
Dotacje i subwencje	423 521
Świadczenia na rzecz osób fizycznych	8 714
Wydatki bieżące jednostek budżetowych	2 040 464
Wydatki majątkowe	2341136
Wydatki z budżetów wojewódzkich	603 675
Dotacje i subwencje	55160
Świadczenia na rzecz osób fizycznych	108
Wydatki bieżące jednostek budżetowych	40 473
Wydatki majątkowe	507 934
Razem	5 417 510

wypłaty subwencji do nierentownych przewozów pasażerskich (kolejowych i miejskich), jak i wydatków inwestycyjnych związanych z realizacją inwestycji przedsiębiorstw i bezpośrednich inwestycji infrastrukturalnych państwa. Wydatki te stanowiły 2,79% budżetu państwa i 4,4% budżetów wojewódzkich (tab. 3.5).

Analizując finansowanie transportu z budżetu państwa w 2004

I Źródło: opracowanie własne na podst. Sprawozdanie z wykonania bud-    można wyróżnić

żelu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r., 1.1 i 2. Rada '    .    ⁷

Ministrów, Warszawa 2005. http://mf.gov.pl/_files_/budzet_pan- następujące grupy wy-stwa/sprawozdania_roczne/2004/tom_i_sprawozdanie.zip?    datków :

PHPSESSID=23f d4bf72922eecdc58e3df8b0652fa6 z 01.07.2005.

⁷⁵    Obliczenia na podst: Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r., 1.1. Rada Ministrów, Warszawa 2005. http://mf.gov.pl/index.php?wysw=2&sgl=2&dzial=36 z 01.07.2005.

⁷⁶    Aneks do tomu I sprawozdania z wykonania budżetu państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2004 r. Rada Ministrów, Warszawa 2005. http://mf.gov.pl/_files_/budzet_panstwa/sprawozdania_roczne /2004/aneks_do_tomu_i_omowienie.zip?PHPSESSID=23fd4bf72922eecdc58e3df8b0652fa6 z 01.07.2005.