g┬▒siorowski016

wego: konieczne są więc przede wszystkim silne mięśnie grzbietu, które wraz z więzadła-m: żółtymi utrzymują kręgosłup w stanie równowagi.

Vori. cers<c9lQS\

'/ert. thomcicae

Verl lumbofes

^N Profnontorhtm

Vert. sacralos

Vc'i. ccccyg

Hyc. 176. Kręgosłup widziany ze strony prawej

Wężowaty kształt kręgosłupa człowieka dorosłego jest bezpośrednim ontogenetycznym wynikiem obciążenia oraz pociągania mięśni i z tego powodu brak go jeszcze u płodu i noworodka; kształt ter. zaczyna się rozwijać, z chwilą gdy dziecko zaczyna siadać. Również u osób, które nie nauczyły się chodzić i skazane są na stałe leżenie, krzywizny prawie wcale me są wykształcone, przede wszystkim krzywizna lędźwiowa. U płodu, a nawet u noworodka ludzkiego, widzimy odziedziczony po r. i z szych ssakach kifotycznie wygięty kształt kręgosłupa; kształt ter. wzmaga się jeszcze przez położenie i warunki przestrzenne płodu w macicy. W okresie tym obok ogilr.ej kifozy (która występuje juz u 3-tygodniowego zarodka), a tyr. samym i kifozy piersiowej juk: przypuszczalnie pierwszej za-znarnającej się krzywizny kręgosłupa począwszy od piątego t:ue-s:ą:a życia płodowego jako druga z k:'.ei wykształca się krzywizna krr nowa. Swój ostateczny rozwój ; cruteczne ustalenie osiąga ona jednak znacznie późr.iej pod wpływem warunków statycznych (obciążeń. górnej części kości krzyżowe; i pociągania mięśni pośladków oraz wiązadeł krzyźowo-gu-zowch (działających na część dolną io przodu). Jeszcze przed pierwszymi próbami siadania osesek uczy się dźwigać głowę (ok. czwartego miesiąca): główka dziecku • początku zwykle opadu do prziću, gdyż punkt ciężkości głowy Leży do przodu od punktów podpory (stawu szczytowo-poty-iiczr.ego), Zn względu na potrzebę większego i swobodnego pola widzenia, a więc ze względów ortop-tyczr.ych, główka dziecka powinna podnosić się, co się odbywa przez skurcz mięśni karku Pod ich wpr-.vem następuje prostowanie lub zgięcie do tyłu szyjnego odcinka kręgosłupa : w ten sposób stopniowe powstaje lordoza szyi Podobnie, lecz znacznie później, zaczyna powstawać krzywizna lędźwiowa Gdy dziecko zaczyna siadać, głównie jednak podczas pierwszych prób powstawania ; chodzenia (10—15 miesiąc), w celu swobodniejszego dźwigania tukwia i zapobiegania przewróceniu się do przodu pud wpływem mar.- górnej części tułowia i zgięcia piersiowego odcinka krę-

265