1468551084

1)    że struktury ludzkich związków są zdeterminowane przede wszystkim przez podzielane wspólne idee, a nie przez siły materialne oraz;

2)    że tożsamość i interesy działających celowo aktorów są konstruowane przez owe wspólne idee, a nie posiadane z natury. Konstruktywistyczny światopogląd stanowi podstawę klasycznych teorii stosunków międzynarodowych Grocjusza, Kanta, Hegla i przez krótki okres między dwoma wojnami światowymi dominował w postaci, którą badacze stosunków międzynarodowych nazywają dziś „idealizmem”²⁴.

To ujęcie, które odwołuje się do równości postawy i świadomości. Odrzucające, wszechobecne zwłaszcza w filozofii, wszelkie próby reifikacji. Dlatego utylitaryzm nierzadko uznawany był, zwłaszcza przez środowiska konserwatywne i religijne, za doktrynę skrajnie szkodliwą i niebezpieczną²⁵.

Stanowisko indywidualizmu metodologicznego bliskie jest poglądowi idei zwanej „negatywnym utylitaryzmem”. Jego podstawą jest spostrzeżenie braku symetrii pomiędzy ludzkim szczęściem i ludzkim cierpieniem. Idąc śladami K. Poppera znacznie łatwiej zdefiniować jest cierpienie niż szczęście, a co za tym idzie łatwiej zdefiniować środki do jego złagodzenia. Tak więc o ile utylitaryzm klasyczny skupia się na maksymalizacji pozytywnych zjawisk, to utylitaryzm negatywny obiera za ideę przewodnią zasadę minimalizację zjawisk uznawanych społecznie za negatywne²⁶. Następstwa konfliktu objawić się mogą w czasie procesu praktycznej realizacji decyzji. Prowadzić one mogą poprzez inżynierię cząstkową (indywidualistyczną) lub totalną (holistyczną).

Rzeczywistość międzynarodowa jest przedmiotem badania naukowego charakteryzującym się dość intensywnym stopniem dynamiki. Wybranie należytej metody poznawczej zwiększa prawdopodobieństwo uzyskania prawidłowego wyniku. Wprowadzenie dynamicznych metod empirycznych doprowadziło do ogromnego postępu, zwłaszcza - w będących przedmiotem zainteresowania autora - obszarach ekonomii politycznej.

²⁴    A. Wendt, Społeczna teoria stosunków międzynarodowych, Warszawa 2008, s. 13.

²⁵    Por. Ł. Gołota, Zarzuty o bezbożność wobec utylitaryzmu J.S. Milla [w:] Religia w stosunkach międzynarodowych (red. A. Solarz, H.Schreiber), Warszawa 2012.

²⁶    A. Wendt, Społeczna teoria..., s. 18.

19