HPIM2344

14

Sztuka i sztuk

Podsumowt,

spekuluje przy tym na stanie świadomości i nieświadomości milionów do których się zwraca ₁ masy, nie są tym, co pierwsze, ale tym, c* drugorzędne^, wkalkulawane^.dodatkiem do maszynerii. Klient n| ^est, jak^chciałby go przekonać przemysł kulturowy, jego władcą akJ^kG obiękfemT Wyrażenie media masowe, które zadomowiło sjf w przemyśle kulturowym, przesuwa akcent na coś nieszkodliwego-Ani nie chodzi przede wszystkim o masy, ani o techniki komunikowani; się jako takie, ale o ducha, którym zostały natchnione, o głos ich pana. Przemysł kulturowy nadużywa względu na masy po to, aby ich mentalność, uznaną za daną i niezmienną, podwoić, utrwalić i umocnić, Nie masy są miarą, ale ideologia przemysłu ^lturowego^choć _td|; niTTnogłby istnieć, gdyby nie dostosował się do. mas.

Towary kulturowe przemysłu kieruia sie. jak to już przed trzj| dziestu laty sformułowali Brecht i Suhrkamp, zasadą ich wykorzjl stania, a nie własnymi treściami i spójnym uk's"ztałtowariienvTTah praktyka przemysłu kulturowego gładko przenosi motyw zysku na Jwory duchowe. Odkąd jako towar^iynkowe ^rabiały one na życfe swych twórców, miały już w sobie coś z tej praktyki. Ale do zyskfc dążyły tylko pośrednio, poprzez swą autonomiczną istotę. W przemyśl kulturowym nowością jest bezpośredni i nie skrywany prymat dokładki nie w najbardziej typowych produktach wyliezalnego efektu. Aut nomia dzieł sztuki, która oczywiście nigdy nie panowała całkowicie Tzawsze b^iTogfaniczóna kontekstami oddziaływania, jest przez przdj mysł kulturowy tendencyjnie usuwana, przy udziale świadomej roli dysponentów lub bez niego. Ci są zarówno organami wykonawczymi jak i sprawującymi władzę^konomicznie poszukiwali oni lub poszifl kują nowych możliwości wykorzystania kapitału w krajach najbardzi® rozwiniętych gospodarczo? Dawne możliwości stają śię coraz bardzi<| niepewne z powodu tegosamego procesu koncentracji, który ze swej strony umożliwia rozwijanie przemysłu kulturowego tylko w jege wszechobecnej postaci, fKultura, która podług własnego sensu nieś tylko ułatwiała ludziom życie? ale zawsze wnosiła też sprzeciw wobec skostniałych stosunków, pośród których, żyją, i tym właśnie wyrażała swóLs^acunek-dla..człowieka, zostaje włączona w te skostniałe stó-l sunki, upodabniając się do -nich., całkowicie, i raz jeszcze pozbawia : ludzi godności. Twory duchowe w stylu przemysłu kulturowego „nie są już tak że towaram+,4ecz są^nimi w-pełni i- na-wskroś. To ilościowej przesunięcie jest tak wielkie, że rodzi zupełnie nowe zjawiska. W końcu przemysł kulturowy nie musi już wszędzie zdążać wprost do interesów obliczonych na zysk, od czego zaczynał. Uprzedmiotowiły się onej w jego ideologii, niekiedy uniezależniając się od przymusu sprzedaży]

towarów rowy p \y ogóle Sprzedć ftwiata, jest sw( A

mianie Iprzemy wanycl „ powieś w prze rnówegi pKSzgdz

■rte-ari

Ilurę.

Sł

lOdnos każder Uschnij sam t( Ifilmie, pracy, produl !§ artysta 5 mimo m produl ■sama ■pozór, pmiejset opiera Bpowint Kilem, 2 zapoży | tacji. I skrzętn i i operc Bw_sensi do przi g nie fabi fjak geh