dwa czynniki łagodzą wrażenie zbyt wielkiej masy: SILODAM ma niemal identyl baturę, jak sąsiedni stary spichrz, poza tym otacza go przestwór wody. Bogactwo strzeni jest wyraźnie odczuwalne jako kontrast do ściśniętych kubatur miasta o wąsk cach. Mediacja pomiędzy hardą formą budynku i płaszczyzną wody jest możliw _ zaprojektowanemu w odpowiedniej skali - czyli olbrzymiemu - tarasowi ogólnod mu, leżącemu na wodzie (w rzeczywistości jest tam jeszcze kondygnacja usługo* -miasto na rzece, o zróżnicowanych funkcjach, z widoczną przewagą mieszkalnej, rr.: nieć wyłącznie dzięki charakterowi narodowemu Holendrów: ich otwartości i skłc do rezygnacji ze stref półintymnych w środowisku mieszkaniowym. Niewielkie taras szkań na parterze sąsiadują z wejściami do mezonetów położonych wyżej i pozwai-a wgląd z wewnętrznej uliczki-trapu, wyłożonej drewnem. Samochody zjeżdżają winca wodę, obrys podwodnego parkingu wykracza daleko poza budynek i jego taras, zna;i-boje z zakazem wpływania. Związek z materią wody podkreśla uniesienie całości na nych słupach, pomiędzy którymi zacumowane są małe płaskodenne łodzie i pływa : sterdamskie kaczki. Dalsze wysunięcie się w głąb wód oznaczałoby odcumowanie i w nięcie na ocean w domu zamienionym w statek.
Reasumując: wprowadzenie lustra wody w projekcie zespołu zabudowy mieszkań:: - ą ma wiele zalet: możliwość większego zróżnicowania środowiska mieszkalnego w skali nistycznej (ulicy - placu) i architektonicznej (mieszkanie - taras), możliwość wprow; _i nia rozwiązań proekologicznych (odprowadzenia i wykorzystania wody deszczowej lu:: chodzącej z melioracji gruntu); możliwość większego zróżnicowania formalnego i ider -fikacji architektury zespołu oraz wykorzystania wody do określenia granic zespołu. W prrpl padku przykładów holenderskich oznacza ono również wykorzystanie i redefinicję tra: -cyjnych wzorców zamieszkiwania (domów nad kanałami i kwartałów zabudowy typu dzt -więtnastowiecznego), jak również typowych form rekreacji nad wodą.
1. Detail Konzept 42, seria 2002, nr 3, Wohnungsbau.
2. Techniąues et Architecture nr 447, Pays-Bas, la densite?
3. A. Betsky, Take Me to the Water, w: Architectural Design, tom 65, nr 1/2 1995
4. M. Gausa, Housing: new alternatives - new Systems, Barcelona 1998.
5. M. Lurker, Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, Kraków 1994.
6. M.A. Sliwowska, Uzbrojenie techniczne terenów niskiej intensywnej zabudowy mieszkaniowej, w: N -ska intensywna zabudowa mieszkaniowa, pr. zb. pod red. J. M. Chmielewskiego, Warszawa 1996.
7. J. Van Der Meijden: Pays-Bas, lesprojets VINEX: le cas d’Utrecht et Vleuten-de-Meern, dostępny zi stronie internetowej: http://www.urbanisme.equipement.gouv.fr/cdu/accueil/elabproj/vinex.htm (bardzo dziękuję Gosi Ożóg za tłumaczenie).
Ilustracje do tego artykułu pochodzą ze zbiorów własnych autora. Zdjęcia te wykonał Marek Lamber