IMAG0175 (10)

Lucyna Frąckiewicz

1450 haseł rzeczowych, [...] dotyczących kwestii medycznych, społecznych, ekonomicznych, pedagogicznych, psychologicznych i prawnych, gerontologii oraz nauk i dyscyplin z nią współdziałających, np. demografii, psychologii zdrowia, psychologii biegu życia, andragogiki i pedagogiki specjalnej, filozofii, socjologii czy tanatologii, jak również dziedzin praktycznych i nauk stosowanych, takich, jak np. ubezpieczenia społeczne, medycyna społeczna, marketing czy zarządzanie?. Lektura Leksykonu ujawnia stan wiedzy o potrzebach społecznych starzejącej się populacji Powstał on na podstawie bardzo licznych w ostatnich latach publikacji przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych, przy czym oparty jest głównie na badaniach empirycznych potrzeb osób starszych i możliwości ich realizacji przez odpowiedzialne podmioty w skali kraju i lokalnych władz samorządowych. Zaletą tych badań jest duża wartość aplikacyjna, a także wyeksponowanie istniejących w kraju zróżnicowań regionalnych. Procesy starzenia się ludności są bowiem związane z migracją, charakterem zatrudnienia, procesami urbanizacyjnymi, kształtują się inaczej w miastach dużych, średnich, małych i na wsiach, często są zależne od dostępności świadczeń leczniczych i pomocy społecznej. Rozmiary procesu starzenia mają też | ogromny wpływ na obecną i przyszłą politykę społeczną. Nie można przy tym bazować wyłącznie na aktualnych danych, niezbędne staje się progno-zowanie liczebności osób starszych i wzrastające potrzeby nowoczesnego społeczeństwa, których realizacja będzie wymuszać odmienny od dotychczasowego model życia.

Dane z 2002 r. i prognoza na 2030 r. zestawione w tab. 1 wskazują we wszystkich badanych rocznikach wysokie tempo wzrostu, choć najbardzią będzie wzrastała liczebność seniorów. Istnieją też duże różnice w tempie przyrostu między ludnością miast i wsi.

Należałoby się zastanowić, jaki jest współczynnik obciążenia ludnośd produkcyjnej ludnością poprodukcyjną, dla której w polskich warunkach przyjęto wiek 18-60/65 lat. Współczynnik ten, wynoszący w 2002 r. 24 osoby, w 2030 r. wzrośnie do 47 osób. Nieco innych informacji dostarczają inne prognozy.

Korzystając z danych ONZ warto wskazać, że w Polsce po 2010 r. współczynnik obciążenia ludności produkcyjnej ludnością poprodukcyjną będzie gwałtownie wzrastać, przy nieznacznie i nieregularnie malejącym obciążeniu ludnością przedprodukcyjną. Per saldo jednak obciążenie ludno- | ści produkcyjnej przybierze w 2050 r. niespotykane dotychczas w naszym kraju rozmiary. Szczególnie wysoka dynamika wzrostu dotyczy ludnośd najstarszej, przy czym można zauważyć konsekwencje „wyrw wojennych' oraz procesów migracyjnych związanych z procesami industrializacyjnynu j i urbanizacyjnymi.

¹ A.A. Zych: Leksykon gerontologii. Kraków 2007.