Lidia Selerzyriska-Martela
[■■ ■] jest poddawana powolnemu mechanizmowi wykluczeniaDziałania podejmowane wobec jednostek podlegających lub zagrożonych zjawiskiem eksklu-zji społecznej odpowiadają na potrzeby tych osób, a programy i strategie oddziaływali mają dać raczej efekt jednostkowy czy grupowy poprzez rozwiązanie indywidualnych problemów. Rzadziej proponują one rozwiązania systemowe, odnoszące się do ogółu potrzebujących wsparcia, jednak, co jest istotne w realizacji zasady pomocniczości, odchodzą od działali wzmacniających bezradność beneficjenta i starają się wypracować takie modele wsparcia, które zaangażują samych zainteresowanych w proces zmiany. Tego typu tendencje w działaniach społecznych i woluntarystycznych można obserwować także w obszarze wspierania seniorów, którzy niejednokrotnie ze względu na wiek, stan zdrowia czy trudną sytuację rodzinną i materialną stają się osobami zagrożonymi wykluczeniem społecznym. Oferta wsparcia ze strony administracji rządowej czy samorządowej dla tej grupy odbiorców obejmuje najczęściej instytucjonalne formy pomocy, co w praktyce często skutkuje skierowaniem do domu pomocy społecznej. Trzeci sektor podejmuje częściej w takich sytuacjach działania zmierzające do zaangażowania beneficjenta w proces pomocy do samopomocy, a więc daje seniorom możliwość, mimo wyjścia poza wiek aktywności zawodowej, uczestniczenia w aktywny sposób w społeczeństwie obywatelskim zarówno poprzez ich wspieranie, jak i angażowanie w działania na rzecz innych potrzebujących tego wsparcia.
Popularność wolontaryzmu nieustannie wzrasta, o czym świadczą wyniki badań przeprowadzonych w Polsce w 2003 r.:
- 17,7% badanych zadeklarowało, że w ciągu ostatniego roku poświęciło czas (nie pobierając za to wynagrodzenia) na rzecz organizacji pozarządowych, ruchów społecznych i religijnych; można więc szacować, że w tak rozumiany wolontariat w 2003 r. zaangażowało się 5,3 min dorosłych Polaków,
- połowa wolontariuszy na pomoc organizacjom, ruchom społecznym i religijnym w 2003 r. poświęciła nie więcej niż 15 godzin,
- 33,4% badanych zadeklarowało, że w ostatnim roku przekazało pieniądze lub dary rzeczowe na rzecz organizacji pozarządowych, ruchów społecznych lub religijnych; można więc szacować, że w tak rozumianą filantropię w 2003 r. zaangażowało się 10,3 min dorosłych Polaków,
17 K. Górniak: Organizacje społeczne przeciw wykluczeniu społecznemu i ich beneficjenci W Samo organizacja społeczeństwa polskiego: III sektor i wspólnoty lokalne..op cit, s 151-152